Παρασκευή, 20 Ιανουαρίου 2012

Απαράδεκτα και καταστροφικά «δασοκομικά» έργα βρίσκονται αυτές τις μέρες σε εξέλιξη στο μοναδικής αξίας και αυστηρά προστατευόμενο φοινικόδασος στο Βάι Λασιθίου. Συγκεκριμένα, με ευθύνη της Διεύθυνσης Δασών Λασιθίου, αποψιλώνεται πλήρως ο υποόροφος του δάσους. Υπενθυμίζεται ότι το Φοινικόδασος ανήκει στο δίκτυο Natura και ειδικότερα έχει χαρακτηρισθεί από τη νομοθεσία της ΕΕ (Oδηγία 92/43/ΕΟΚ) ως οικότοπος προτεραιότητας για προστασία.

Για το έργο, που υλοποιείται στα πλαίσια της μελέτης «Καθαρισμός φοινικόδασους Βάι για την αντιπυρική και φυτοϋγειονομική προστασία του» , έχουν γνωμοδοτήσει αρνητικά η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και το WWF Ελλάς. Δυστυχώς όμως, έχει αποψιλωθεί περισσότερο από το 40% του φοινικόδασους ενώ οι εργασίες προχωρούν απρόσκοπτα.

Κατά την κοινή αυτοψία που πραγματοποιήθηκε στις 11.01.2012 από την ερευνητική ομάδα του προγράμματος των υγρότοπων του WWF Ελλάς με εκπροσώπους και στελέχη υπηρεσιών του Δήμου Σητείας, της Περιφέρειας Κρήτης και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, διαπιστώθηκε ότι:

• Η επέμβαση έχει αποκλειστικά κηποτεχνικό και όχι οικολογικό χαρακτήρα, καθώς γίνεται πλήρης αποψίλωση της βλάστησης του υποορόφου και βαρύ κλάδεμα των φοινίκων και των άλλων δένδρων.
• Οι επεμβάσεις που είχε ζητήσει η Πυροσβεστική Υπηρεσία έχουν ήδη υλοποιηθεί από τα τέλη Οκτωβρίου-αρχές Νοεμβρίου. Εκπρόσωποι της Πυροσβεστικής τονίζουν ότι οι εκχερσώσεις που ξεκίνησαν αργότερα και υλοποιούνται σήμερα δεν έχουν σχέση με αυτά που είχαν εισηγηθεί.
• Οι επεμβάσεις είναι ασύμβατες με τον χαρακτήρα και ανάγκες μιας προστατευόμενης περιοχής.

Το WWF Ελλάς καλεί την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης και τη Διεύθυνση Δασών Λασιθίου να σταματήσουν αμέσως τις εκτελούμενες εργασίες (εκχερσώσεις, εκτεταμένα κλαδέματα, διάνοιξη αποστραγγιστικών καναλιών) οι οποίες υποβαθμίζουν δραματικά το οικοσύστημα του φοινικόδασος.

Το Φοινικόδασος στο Βάι μπορεί να αποτελέσει έναν σημαντικό πόλο ανάπτυξης για την περιοχή. Αυτό θα επιτευχθεί μόνο αν διατηρηθούν τα μοναδικά και προστατευόμενα χαρακτηριστικά του. Σημειώνοντας ότι έχουν ήδη δαπανηθεί σημαντικοί εθνικοί και Ευρωπαϊκοί πόροι για την εκπόνηση Ειδικής Διαχειριστικής Μελέτης και Ειδικού Διαχειριστικού Σχεδίου για την προστασία της περιοχής, απαιτείται να ληφθούν αμέσως μέτρα, μέθοδοι, όροι και δράσεις που έχουν στόχο τη διατήρηση της περιοχής.

Σημειώσεις προς τους συντάκτες
1. Το θεσμικό καθεστώς προστασίας για το φοινικόδασος Βαγιού είναι ιδιαίτερα αυστηρό καθώς:

• Βρίσκεται εντός των ορίων του Τόπου Κοινοτικής Σημασίας 2000 "Βορειοανατολικό άκρο Κρήτης: Διονυσάδες, Ελάσα και Χερσόνησος Σίδερο – Άκρα Μαυροβούνι – Βάι – Άκρα Πλάκα και Θαλάσσια Ζώνη" με κωδικό αριθμό GR4320006.
• Βρίσκεται εντός των ορίων της Ζώνης Ειδικής Προστασίας για την Ορνιθοπανίδα "Βορειοανατολικό Άκρο Κρήτης" με κωδικό αριθμό GR4320009
• Βρίσκεται εντός των ορίων του Καταφυγίου Άγριας Ζωής «Βάι» Δήμου Ιτάνου (ΦΕΚ 800/B/2001)
• Έχει χαρακτηριστεί Αισθητικό δάσος (ΠΔ 121/1973 - ΦΕΚ 170/Α/1973)
• Έχει χαρακτηριστεί Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΦΕΚ 666/Β/23-9-1970 και ΦΕΚ 50/Β/10-2-1982), και
• Βρίσκεται εντός της Περιοχής Απόλυτης Προστασίας της Φύσης (Αισθητικό Δάσος Βάι, παραλιακή ζώνη και νησίδες Ελάσα και Γράντες) στα πλαίσια του Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης Δήμου Ιτάνου (ΦΕΚ 498/ΤΑΑΠΘ/2009)

2. Τα τελευταία χρόνια έχουν δαπανηθεί σημαντικοί εθνικοί και κοινοτικοί πόροι στην εκπόνηση σημαντικών μελετών για τη συγκεκριμένη περιοχή. Ωστόσο, κανένα προτεινόμενο διαχειριστικό μέτρο προστασίας και παρακολούθησης δεν έχει θεσπιστεί και εφαρμοστεί. Είναι αξιοσημείωτο ότι για την περιοχή έχουν εκπονηθεί:

• Ειδικό Διαχειριστικό Σχέδιο από το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων – Υγροτόπων σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ κατά την υλοποίηση του έργου LIFE B4-3200/95/831 "Διατήρηση και διαχείριση Περιοχών Κοινοτικής Σημασίας (Οδηγία 92/43/EΟΚ)"
• Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη από την Δ/ση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ το 1998, η οποία επικαιροποιήθηκε το 2008, αλλά παραμένει ακόμα στο «στάδιο της επεξεργασίας». Το ίδιο και στο Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που έχει ετοιμαστεί στα πλαίσια της ΕΠΜ. Σύμφωνα με αυτό ολόκληρη η λεκάνη απορροής και ο υγρότοπος του φοινικόδασους στο Βάι αποτελεί «προστατευόμενη ζώνη»
• Το έργο Life – Φύση (Νο Β4-3200/98/443), «Μέτρα διατήρησης για το φοινικόδασος του Βάι» που εκπονήθηκε την διετία 1999-2002 από το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ανάδοχος), τη Διεύθυνση Δασών Λασιθίου και την Ιερά Μονή Τοπλού.

3. Το έργο «Καθαρισμός φοινικόδασους Βάι για την αντιπυρική και φυτοϋγειονομική προστασία του» περιλαμβάνει δυο ομάδες δράσεων:

• Μακροσκοπικό έλεγχο των φοινικοειδών για προσβολές από το ρυγχωτό σκαθάρι τοποθέτηση φερομονικών παγίδων, μικροχειρουργική και χημική καταπολέμηση των προσβεβλημένων από το σκαθάρι δένδρων, σε μια περιοχή που ορίζεται σε ακτίνα 20 χλμ από το φοινικόδασος.
• Συντήρηση και βελτίωση του οδικού δικτύου που υπάρχει μέσα στο φοινικόδασος, συντήρηση και διαμόρφωση των τάφρων, απομάκρυνση της «ανταγωνιστική» βλάστησης σε ολόκληρη την έκταση, κλάδεμα και διαμόρφωση της κόμης των ηλικιωμένων θάμνων και «φυτοπροστασία 13.000 δένδρων και θάμνων με επάλειψη ή ψεκασμό με εγκεκριμένα σκευάσματα, στις τομές των κλαδεύσεων των φοινικόδενδρων».

4. Στην αυτοψία της 11.01.2012 συμμετείχαν οι: Μαρία Νοΐδου και Καλούστ Παραγκαμιάν (WWF Ελλάς), Μιχάλης Δρετάκης και Μανώλης Αβραμάκης (Μουσείο Φυσική Ιστορία Κρήτης), Αντώνης Ανηψητάκης (Περιφερειακός Σύμβουλος Κρήτης), Μανόλης Ρουκουνάκης (Τμήμα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου), Βαγγέλης Περάκης (Τμήμα Πρασίνου και Περιβάλλοντος Δήμου Σητείας), Δημήτρης Αγγελετόπουλος (Πρόεδρος του ΤΣ Παλαικάστρου), Μανόλης Τσαντάκης (Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ιτάνου), Νίκος Μαράκης (Οικολογική Ομάδα Σητείας) και Αντώνης Χελιδώνης (ειδικός συνεργάτης του ευρωβουλευτή κ. Δανέλη). Σε συζήτηση που ακολούθησε με τον Αντιδήμαρχο Σητείας κ. Γιάννη Χατζηνάκη μεταφέρθηκαν οι απόψεις όλων και εκφράστηκαν αντιρρήσεις για τις εργασίες.