© Μ. Συμβουλίδου / WWF Ελλάς
Το σύστημα διακυβέρνησης που θα εκκολάψει και θα δημιουργήσει τις συνθήκες ανάπτυξης μιας ζωντανής και βιώσιμης οικονομίας
- τηρεί τη νομιμότητα και σέβεται τις αποφάσεις των εθνικών και διεθνών δικαστηρίων·
- είναι λιτό, συνεκτικό και σαφές στη δομή του·
- λογοδοτεί με διαφάνεια και σαφήνεια για την οικολογική και κοινωνική βιωσιμότητα της οικονομίας, στη βάση δεικτών και στο πλαίσιο ολοκληρωμένων και τακτικών απολογισμών·
- προωθεί τη διεθνή συνεργασία και συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση των πολιτικών για διαφύλαξη και οικολογική διαχείριση του φυσικού κεφαλαίου και βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα στα όρια του ενός πλανήτη, δίνοντας τα εχέγγυα ενός κράτους που λειτουργεί ως καλός «διεθνής πολίτης»·
- διαμορφώνει το πλαίσιο ανάπτυξης των αγορών και της παραγωγής, μέσα από διαρκή διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους, ως ουσιαστικά «συμμετόχους» στην οικονομική πορεία της χώρας·
- διαμορφώνει πολιτικές με καθαρούς, σαφείς και δίκαιους κανόνες, αποκλείοντας την προνομιακή μεταχείριση προσώπων, επιχειρήσεων ή κοινωνικών ομάδων.
Τα πεδία αναγκαίας και συνεκτικής παρέμβασης είναι τα εξής:
Πολιτική δέσμευση: Ζητούμενο είναι η διακομματική πολιτική δέσμευση για ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης και της προτεραιότητας για μείωση του οικολογικού αποτυπώματος σε όλες τις πολιτικές, καθώς και για απαρέγκλιτη τήρηση της περιβαλλοντικής νομιμότητας.
Συμμετοχή: Στόχος είναι η διαμόρφωση πλαισίου και σταθερών δομών ευρείας συμμετοχής στην πολιτική και νομοθετική διαδικασία μιας περιβαλλοντικά ενημερωμένης κοινωνίας. Η ύπαρξη συμμετοχικών δομών είναι αναγκαίος (αν και όχι ικανός) όρος για την ανατροπή της πολιτικής ασυμμετρίας.
Αποτελεσματική και διαφανής διοίκηση: Στόχος είναι η αποτελεσματική, διαφανής και συνεκτική δημόσια διοίκηση που λειτουργεί ως θεματοφύλακας της εφαρμογής του περιβαλλοντικού δικαίου και μηχανισμός εφαρμογής των απαραίτητων πολιτικών.
Προτεραιότητα έχει η αποκοπή της δημόσιας διοίκησης από τους κομματικούς μηχανισμούς, ώστε να διευκολυνθεί η ομοιογενής, σταθερή στον χρόνο και πολιτικά ανεπηρέαστη εφαρμογή των πολιτικών και της νομοθεσίας. Η μείωση των επιπέδων και του αριθμού των θέσεων πολιτικής ηγεσίας στα υπουργεία είναι απαραίτητη για την επίτευξη ικανοποιητικού βαθμού πολιτικής ανεξαρτησίας της δημόσιας διοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να εξεταστεί ο περιορισμός των επιπέδων της πολιτικής ηγεσίας στον υφυπουργό και η τοποθέτηση από διακομματική επιτροπή της Βουλής γενικών γραμματέων πενταετούς θητείας.
Προτεραιότητα έχει επίσης η διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου συστήματος ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, το οποίο θα αφορά όλα τα στάδια άσκησης δημόσιας διοίκησης και θα επιτρέπει τη μείωση του φόρτου για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, καθώς και την ιχνηλασιμότητα της εξέλιξης των σχετικών αποφάσεων. Ειδικά σε σχέση με την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση είναι απαραίτητη εγγύηση διαφάνειας και μείωσης του χρόνου λήψης διοικητικών αποφάσεων.
Γνώση: Στόχος είναι η ολοκλήρωση των κρίσιμων για τη διοίκηση και τους πολίτες γνωστικών εργαλείων για το περιβάλλον και τον χώρο, όπως οι δασικοί χάρτες, η απογραφή της βιοποικιλότητας, η χαρτογράφηση οικοτόπων και ειδών του Δικτύου Natura 2000.
Έμφαση πρέπει να δοθεί στα εξής κρίσιμα πεδία πληροφορίας:
- Γεωχωρική καταγραφή
- Πολεοδομική και χωροταξική καταγραφή
- Αναπτυξιακή πληροφορία
- Οικολογική διαχείριση
- Παρακολούθηση της διοικητικής δράσης
- Ανοιχτά ερευνητικά δεδομένα για το περιβάλλον
Αποτελεσματικός έλεγχος: Στόχος είναι η διαμόρφωση ενός συνεκτικού και αποτελεσματικού μηχανισμού ελέγχου της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, πάταξης τού περιβαλλοντικού εγκλήματος και προληπτικής περιβαλλοντικής συμμόρφωσης.
Κορυφαία σημασία έχει η αναβάθμιση της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος σε αυτοτελή ανεξάρτητη «Αρχή Περιβαλλοντικών Επιθεωρήσεων». Είναι επίσης απαραίτητη η δημιουργία πλαισίου εθελοντικής συμμόρφωσης προς βέλτιστες διαθέσιμες πρακτικές και πρότυπα περιβαλλοντικά υπεύθυνης επιχειρηματικής συμπεριφοράς.
Ασφάλεια δικαίου: Στόχος είναι η ασφάλεια δικαίου για την ανάπτυξη μιας ζωντανής και βιώσιμης οικονομίας, κυρίως μέσα από τη διαρκή κωδικοποίηση, την κατάργηση της πρακτικής των «πελατειακών» ρυθμίσεων, την οριζόντια περιβαλλοντική ενσωμάτωση στο σύνολο της νομοθεσίας και την ανοιχτή και τεκμηριωμένη διαβούλευση.
Διαφανής, κοινωνικά υπόλογη, συμμετοχική και νομικά ασφαλής διακυβέρνηση
Εκκινώντας από την πάγια θέση του WWF Ελλάς ότι τόσο η προστασία του φυσικού κεφαλαίου όσο και η υγιής ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας είναι άρρηκτα εξαρτημένες από τη δικαιοδοτική ασφάλεια και σαφήνεια, ως προτεραιότητες διατυπώνονται οι εξής:
- Περιβαλλοντική ενσωμάτωση στο σύνολο της άμεσα ή έμμεσα σχετικής νομοθεσίας.
- Διαρκής και συνεκτική κωδικοποίηση και απλοποίηση (μέσα από κατάργηση απηρχαιωμένων, ανενεργών ή υπερβολικών ρυθμίσεων) του συνόλου της νομοθεσίας.
- Κατάργηση της πρακτικής των «φωτογραφικών» ρυθμίσεων.
- Οργάνωση σταθερών και μόνιμων δομών διαβούλευσης.
- Ολοκληρωμένη εκτίμηση των αναμενόμενων επιπτώσεων από τις νομοθετικές πρωτοβουλίες.
- Ευχερής, οργανωμένη, επίκαιρη και ανοιχτή πρόσβαση στη νομολογία και στο ισχύον σώμα της νομοθεσίας.
- Μείωση του διοικητικού βάρους που προκύπτει από το σύνολο των ρυθμίσεων.
- Ενίσχυση του συστήματος περιβαλλοντικών ελέγχων, με πρώτη ενέργεια την ίδρυση ανεξάρτητης και αυτοτελούς «Αρχής Περιβαλλοντικών Επιθεωρήσεων».
- Άμεση ολοκλήρωση και ανοιχτή δημόσια διάθεση των κρίσιμων γνωστικών εργαλείων για το περιβάλλον, όπως οι δασικοί χάρτες και η γεωχωρική και πολεοδομική καταγραφή.
- Ενίσχυση των εργαλείων διαφάνειας στη διοίκηση και τη νομοθετική διαδικασία, όπως η Δι@ύγεια και οι ιστοχώροι ηλεκτρονικών διαβουλεύσεων.
