Οι ρινόκεροι στα προϊστορικά χρόνια ζούσαν ακόμα και στην Ευρώπη, κάτι που απεικονίζεται σε σωζόμενες τοιχογραφίες σπηλαίων. Σήμερα, όμως, πολύ λίγοι ρινόκεροι επιβιώνουν έξω από εθνικά πάρκα και καταφύγια στην Αφρική και την Ασία.
Η ζωή του ρινόκερου
Ο ρινόκερος είναι φυτοφάγο ζώο που στηρίζεται κυρίως στην πολύ ανεπτυγμένη αίσθηση της όσφρησης και της ακοής. Αντίθετα, έχει φτωχή όραση και δυσκολεύεται να ξεχωρίσει από μακριά αν ένα ζώο αποτελεί απειλή ή όχι για τον ίδιο. Έτσι μπορεί να επιτεθεί προληπτικά, δίνοντας την εντύπωση ευέξαπτου ζώου. Ευτυχώς για τους εχθρούς του, δυσκολεύεται να κάνει στοχευμένες επιθέσεις.
Παρόλο που το δέρμα των ρινόκερων είναι παχύ, είναι ευαίσθητο στον καυτό ήλιο αλλά και στα τσιμπήματα των εντόμων. Γι’ αυτό αλείφουν το σώμα τους με λάσπη, που λειτουργεί ως αντηλιακό και εντομοαπωθητικό. Επίσης για να δροσιστούν, οι ρινόκεροι συνηθίζουν να πλατσουρίζουν σε λιμνούλες και αμμώδεις κοίτες ποταμών.
Παρά το μεγάλο βάρος τους, που ξεπερνά τα 1.000 κιλά στην περίπτωση του μαύρου ρινόκερου και μπορεί να φτάσει και τους 4 τόνους για τον λευκό ρινόκερο, είναι ταχύτατα ζώα. Μπορούν να ξεπεράσουν τα 50 χιλιόμετρα την ώρα όταν επιτίθενται, τρέχουν δηλαδή γρηγορότερα από τον παγκόσμιο πρωταθλητή 100 μέτρων!
Η ζωή που απειλείται
Υπάρχουν πέντε είδη ρινόκερου στην Αφρική και στην Ασία. Κάποια από αυτά βρίσκονται ήδη στο χείλος της εξαφάνισης, όπως ο ασιατικός ρινόκερος της Ιάβας που παλεύει για την επιβίωση του, καθώς έχουν απομείνει μόνο 50 άτομα. Ευτυχώς, ορισμένα άλλα είδη προστατεύονται αποτελεσματικά και οι πληθυσμοί τους έχουν ανακάμψει: στη νότια Αφρική, ο λευκός ρινόκερος που είχε φτάσει στο χείλος της εξαφάνισης στις αρχές του 20ου αιώνα, σήμερα ξεπερνά τα 20.000 άτομα. Ο μαύρος ρινόκερος επίσης, έχει διπλασιάσει τον πληθυσμό του τις δύο τελευταίες δεκαετίες, φτάνοντας τα περίπου 5.000 άτομα σήμερα. Παρόλα αυτά, ο πληθυσμός του παραμένει μικρός σε σύγκριση με τις 100.000 που ζούσαν στις αρχές του αιώνα.
Η μεγαλύτερη απειλή σήμερα για τον ρινόκερο προέρχεται από το παράνομο εμπόριο και την τεράστια ζήτηση από χώρες όπως το Βιετνάμ για το κέρατό του. Η τιμή στη μαύρη αγορά φτάνει τα 65.000 δολάρια το κιλό, είναι υψηλότερη δηλαδή από την τιμή του χρυσού. Η ζήτηση αυτή τροφοδοτείται από προλήψεις που θέλουν το κέρατο να είναι αποτελεσματικό γιατρικό ακόμα και για τον καρκίνο… Αγνοούν βέβαια ότι αποτελείται από κερατίνη, την ίδια δηλαδή ουσία που είναι φτιαγμένα τα μαλλιά και τα νύχια του ανθρώπου.
Για να εκμεταλλευτούν το παράνομο κέρδος, νέα εκτεταμένα εγκληματικά δίκτυα έχουν εξαπλωθεί και δρουν μέσα στις προστατευόμενες περιοχές της Αφρικής. Χρησιμοποιούν προηγμένο τεχνολογικό εξοπλισμό, όπως ραντάρ, για να εντοπίσουν τους ρινόκερους, να τους σκοτώσουν και να αφαιρέσουν το κέρατό τους. Μέσα σε 48 ώρες καταφέρνουν να το μεταφέρουν από τον τόπο του εγκλήματος στην Αφρική, στη μαύρη αγορά του Βιετνάμ.
Η ζωή που προστατεύουμε
Τον Οκτώβριο του 2011, πραγματοποιήσαμε μια ριψοκίνδυνη επιχείρηση με στόχο να δημιουργήσουμε ένα νέο πληθυσμό μαύρου ρινόκερου σε ένα ασφαλέστερο περιβάλλον. Δεκαεννέα μαύροι ρινόκεροι μεταφέρθηκαν με ελικόπτερο, περνώντας λιγότερα από 10 λεπτά στον αέρα. Τα ναρκωμένα ζώα ξύπνησαν κατευθείαν σε ένα νέο σπίτι που θα τους δώσει καλύτερες προοπτικές να αναπαραχθούν και να αυξηθούν σε αριθμό.
© WWF-Canon / Green Renaissance
Στο πλαίσιο της παγκόσμιας εκστρατείας μας κατά του παράνομου εμπορίου άγριων ζώων, εξοπλίζουμε και οργανώνουμε περιπολίες μες στις προστατευόμενες περιοχές. Δουλεύουμε επίσης με τις κυβερνήσεις χωρών που αποτελούν τους κόμβους της παράνομης διακίνησης, όπως η Μοζαμβίκη και το Βιετνάμ, για να διακόψουμε τη ροή του λαθραίου εμπορίου στα σύνορα.
Χρησιμοποιούμε επίσης τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες για να μπορέσουμε να ανιχνεύσουμε το DNA των κεράτων από ρινόκερους που έχουν δολοφονηθεί. Έτσι, αργότερα μπορεί να πιστοποιηθεί η προέλευσή τους και να χρησιμοποιηθεί ως τεκμήριο στα δικαστήρια, ώστε να εξαρθρωθούν τα παράνομα κυκλώματα.
Σε όλες σχεδόν τις προστατευόμενες περιοχές όπου ζουν οι ρινόκεροι, ζουν και άλλα πολύτιμα φυτά και ζώα. Επομένως η προστασία του ρινόκερου συμβάλλει στην επιβίωση πολλών άλλων ειδών. Οι ρινόκεροι προσελκύουν επίσης τουρίστες από όλο τον κόσμο που έρχονται για να τους θαυμάσουν στο φυσικό τους περιβάλλον. Έτσι δημιουργούν ευκαιρίες απασχόλησης και οικονομικής ανάπτυξης για τις τοπικές κοινότητες.
