Ποια θα είναι η εικόνα της Μεσογείου σε 20 χρόνια; Πώς θα κάνουμε πραγματικότητα την οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα στην κοινή μας θάλασσα; Ποιες είναι οι τάσεις για τις ανθρώπινες δραστηριότητες στη Μεσόγειο, από τον τουρισμό μέχρι τους υδρογονάνθρακες και την αλιεία; Συγκρούονται μεταξύ τους οι διάφορες αναπτυξιακές δραστηριότητες; Με ποιον τρόπο μπορούμε να οικοδομήσουμε τη «Γαλάζια Ανάπτυξη», χωρίς να πλήξουμε ανεπανόρθωτα το φυσικό μας περιβάλλον;
Το πρόγραμμα «MedTrends – Μελλοντικές Τάσεις στη Μεσόγειο Θάλασσα» απαντά σε αυτά τα ερωτήματα καθώς, για πρώτη φορά, εντοπίζει και απεικονίζει τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στην ανάπτυξη των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και τις συγκρούσεις τόσο μεταξύ τους, όσο και σε βάρος των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε σήμερα τις θάλασσές μας και τους πόρους που μας παρέχουν δεν είναι βιώσιμος. Μόνο αν αντιμετωπίσουμε τη Μεσόγειο ως ένα σύνολο ως προς το χώρο, το φυσικό περιβάλλον και τις ανθρώπινες δραστηριότητες, θα μπορέσει να συνεχίσει να στηρίζει τις εθνικές μας οικονομίες και να αποτελέσει τη βάση για μια πραγματική «γαλάζια ανάπτυξη».
Το πρόγραμμα MedTrends
Για πρώτη φορά, συγκεντρώθηκε συνολικά η διαθέσιμη πληροφορία για όλους τους οικονομικούς τομείς που επηρεάζουν αλλά και εξαρτώνται από το θαλάσσιο περιβάλλον σε κάθε χώρα, καταγράφονται οι τάσεις τους με ορίζοντα το 2030, οι δυνάμεις που επιδρούν σε αυτούς, καθώς και οι πιέσεις που ασκούν στο περιβάλλον αλλά και σε άλλους τομείς. Η ανάλυση έγινε σε συνολικό μεσογειακό επίπεδο αλλά και στο επίπεδο των οκτώ μεσογειακών χωρών της ΕΕ (Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Κροατία, Κύπρος, Μάλτα και Σλοβενία).
Οι τομείς που εξετάστηκαν στην Ελλάδα είναι η επαγγελματική και η ερασιτεχνική αλιεία, οι υδατοκαλλιέργειες, η έρευνα και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, οι θαλάσσιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι θαλάσσιες μεταφορές, ο τουρισμός, η ανάπτυξη του παράκτιου χώρου και η ρύπανση από χερσαίες πηγές.
Επίσης απεικονίζεται σε χάρτες η συνολική εικόνα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στη Μεσόγειο καθώς και στην κλίμακα της κάθε χώρας. Στην ελληνική χαρτογραφική εφαρμογή του Οικοσκοπίου, μπορεί να δει κανείς πώς διαμορφώνεται ο παράκτιος και θαλάσσιος χώρος της Ελλάδας, εστιάζοντας σε συγκεκριμένες περιοχές ή δραστηριότητες αλλά και με τη δυνατότητα να συνυπολογίσει και άλλα δεδομένα, όπως οι προστατευόμενες περιοχές.
Η κατάσταση στη Μεσόγειο συνολικά αλλά και ανά οικονομικό τομέα ξεδιπλώνεται στην εφαρμογή www.medtrends.org όπου επίσης είναι διαθέσιμη και η συνοπτική μεσογειακή αναφορά με τα σενάρια ανάπτυξης των διαφορετικών τομέων.
Αποτελέσματα
Κομμάτι της Μεσογείου, η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από εκτεταμένη ακτογραμμή, πολυάριθμα νησιά αλλά και υψηλή θαλάσσια βιοποικιλότητα. Η άμεση σχέση της Ελλάδας με τη θάλασσα έχει δημιουργήσει ένα πλέγμα σχέσεων και εξαρτήσεων μεταξύ των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και του θαλάσσιου και παράκτιου χώρου. Αυτή η πολυπλοκότητα αναμένεται να αυξηθεί, καθώς οι δραστηριότητες θα καταλαμβάνουν περαιτέρω χώρο και πόρους, δημιουργώντας συνθήκες ασφυξίας για τα οικοσυστήματα.
Για κάποιους τομείς η σχέση μπορεί να είναι συνεργιστική, ωστόσο η μεγέθυνση των διαφόρων τομέων θα αυξήσει τη ζήτηση χώρου και πόρων στις παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές, με κίνδυνο να υπάρξουν έντονες συγκρούσεις μεταξύ των τομέων αλλά και μεταξύ των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και του περιβάλλοντος. Οι συγκρούσεις μπορεί να αφορούν στη χρήση του χώρου όταν η μια δραστηριότητα αποκλείει άλλες, σε αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, ιδιαίτερα όσον αφορά σε δραστηριότητες όπως η αλιεία αλλά και ο τουρισμός εξαρτώνται άμεσα από την καλή κατάσταση υγιών οικοσυστημάτων, ή στον ανταγωνισμό ως προς τη χρήση κοινών θαλάσσιων πόρων με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα την αλληλεπίδραση ανάμεσα στην επαγγελματική και την ολοένα αυξανόμενη ερασιτεχνική αλιεία.
Η έκθεση «Γαλάζια Ανάπτυξη στη Μεσόγειο: Η πρόκληση της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης - Ελλάδα» συντάχθηκε από τη σύμπραξη μελετητικών γραφείων και μελετητών «Θύμιος Παπαγιάννης και Συνεργάτες ΑΕΜ», «Όμικρον ΕΠΕ», «Β. Δομιτσόγλου, Σ. Διαμαντίδου & ΣΙΑ Ε.Ε.» και «Νίκος Γιαννάκης, Δρ. Βιολόγος-Περιβαλλοντολόγος» για λογαριασμό και σε συνεργασία με το WWF Ελλάς στο πλαίσιο του προγράμματος Med (MED PROGRAMME http://www.programmemed.eu/en) με κωδικό 1M-MED14-08 MEDTRENDS και τίτλο: «MedTrends – Μελλοντικές Τάσεις στη Μεσόγειο Θάλασσα» που χρηματοδοτείται κατά 75% από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κατά 25% από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Το πρόγραμμα υλοποίησε το WWF, ως δικαιούχος.
Για περισσότερα δες εδώ.
