© Andrea Bonetti / WWF Ελλάς
Εκκινώντας από τη βασική παραδοχή ότι το περιβάλλον και ο βιολογικός πλούτος μιας χώρας αποτελούν τον πυρήνα του φυσικού κεφαλαίου για την οικονομία, είναι σημαντικό να τονιστεί η ανάγκη για περιβαλλοντικό και χωρικό σχεδιασμό, με στόχο τη διατήρηση και βιώσιμη εκμετάλλευση του κεφαλαίου αυτού.
Μείζονα προβλήματα στο ελληνικό σύστημα χωρικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού είναι
- οι διάσπαρτες στη νομοθεσία «φωτογραφικές» διατάξεις που επιτρέπουν με πολιτικά ανήθικους όρους συγκεκριμένες επενδύσεις έναντι άλλων,
- οι ασαφείς και περίπλοκοι όροι χρήσεων γης και προστασίας περιοχών και η νομική επισφάλεια των νομοθετημάτων με ειδικές ρυθμίσεις προστασίας,
- η απουσία γνωστικών πόρων (χαρτογραφήσεις χρήσεων γης, βάσεις δεδομένων, διαδικτυακές εφαρμογές κλπ) που είναι απαραίτητοι για την κατανόηση των όρων και ορίων χρήσεων γης, προστασίας του φυσικού κεφαλαίου και ανάπτυξης οικονομικών δραστηριοτήτων.
Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη της ζωντανής και βιώσιμης οικονομίας είναι οι κεντρικές πολιτικές για τον χώρο και για τη διατήρηση του φυσικού κεφαλαίου, με σαφείς και επιστημονικά τεκμηριωμένους όρους. Από το επίπεδο χωροταξίας, μέχρι την οργάνωση του συστήματος διατήρησης της βιοποικιλότητας και των προστατευόμενων περιοχών, η υγιής οικονομική δραστηριότητα απαιτεί τη δικαιοδοτική ασφάλεια και την αναπτυξιακή προοπτική που προσφέρουν οι ξεκάθαροι κανόνες του συνεκτικού και σαφούς σχεδιασμού για τον φυσικό χώρο και το αποτελεσματικό σύστημα διατήρησης και διαχείρισης του φυσικού κεφαλαίου.
Αειφόρος περιβαλλοντικός και χωρικός σχεδιασμός
Κύριες κατευθύνσεις για να επιτευχθεί ο ζωτικής οικολογικής, οικονομικής και κοινωνικής σημασίας σχεδιασμός για τον φυσικό χώρο και το περιβάλλον* είναι οι εξής:
- Νομικά ισχυρά διατάγματα θέσπισης σαφών, συνεκτικών και ευρέως κατανοητών χρήσεων γης και προστασίας για τις περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών.
- Ενίσχυση με σαφείς αρμοδιότητες και αποτελεσματική λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών και των επιφορτισμένων με διαχειριστική ευθύνη φορέων, ώστε να επιτελούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον ρόλο τους τόσο για τη διατήρηση των περιοχών και ειδών, όσο και για τα οφέλη που στις περισσότερες περιπτώσεις προσφέρουν στις τοπικές οικονομίες.
- Αναθεώρηση των πλαισίων χωροταξικού σχεδιασμού, με κατεύθυνση τη συνεκτική, νομικά ασφαλή, κοινωνικά δίκαιη και σαφή κατανομή στην επικράτεια των οικονομικών δραστηριοτήτων και τη στιβαρή προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων.
- Ενσωμάτωση στον χωρικό και αστικό σχεδιασμό της έννοιας του οικολογικού αποτυπώματος και καθορισμός προτεραιοτήτων δράσης για την παρακολούθηση και μείωσή του.
* Βλ. σχετικά: α) WWF Ελλάς. (2011). Ενίσχυση της προστασίας της φύσης. Πρόταση του WWF Ελλάς για ένα συνεκτικό, ισχυρό και αποτελεσματικό σύστημα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Αθήνα: Νάντσου, Θ., Λιαρίκος, Κ. & Χριστοπούλου, Ι. β) WWF Ελλάς και ΥΠΕΧΩΔΕ. (2003). Διαχείριση Προστατευόμενων Περιοχών: Οδηγός Ορθής Πρακτικής. Αθήνα: Καραβέλλας, Δ., Κατσαδωράκης, Γ., Μαραγκού, Π. και Σβορώνου, Ε. γ) WWF Ελλάς. (2008). Ένα βιώσιμο μέλλον για τα δάση της Ελλάδας – Πρόταση για ουσιαστική βελτίωση του συστήματος προστασίας των δασών από τις πυρκαγιές.
