Πέμπτη, 09 Νοεμβρίου 2006

{mosimage}Αθήνα/Βρυξέλλες, 9-11-2006: Πάνω από 55 διαπρεπείς οικονομολόγοι περιβάλλοντος από πανεπιστήμια και ινστιτούτα της Ευρώπης υπέγραψαν διακήρυξη της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF για την ανάγκη ενίσχυσης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Ρύπων.

Η διακήρυξη του WWF παραδόθηκε σήμερα στον Επίτροπο Περιβάλλοντος, κ. Σταύρο Δήμα. Μάλιστα, στην κοινή συνέντευξη τύπου που ακολούθησε, ο κ. Δήμας συνυπόγραψε με τη σειρά του τη διακήρυξη, κάνοντας σαφές προς όλους ότι τα Κράτη Μέλη της ΕΕ θα πρέπει να θέσουν αυστηρούς περιορισμούς στην κατανομή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) προς τις επιχειρήσεις. Η διακήρυξη, που συνυπογράφουν μεταξύ άλλων και 8 Έλληνες οικονομολόγοι, αναφέρει ότι η εμπορία ρύπων είναι ένα καλό εργαλείο για να μειωθούν οι εκπομπές CO2 από μεγάλες βιομηχανίες. Για να λειτουργήσει, όμως, αποτελεσματικά θα πρέπει η αγορά να θέσει μια λογική τιμή στον άνθρακα, κάτι που απαιτεί αυστηρότερα όρια εκπομπών και λιγότερα δικαιώματα στις επιχειρήσεις. Το σύστημα εμπορίας προσφέρει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να μειώσουν τις εκπομπές τους με τη μέγιστη ευελιξία και το μικρότερο δυνατό κόστος. Έτσι, παρέχονται κίνητρα για καινοτομία και επενδύσεις σε καλύτερες τεχνολογίες.     

Σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, κατά την 1η φάση εφαρμογής του Συστήματος (2005-2007) οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ήταν απλόχερες στην παροχή προς τις υπόχρεες βιομηχανίες δικαιωμάτων εκπομπών, πράγμα που συντέλεσε στην πτώση των τιμών του άνθρακα. Έτσι, οι υπόχρεες βιομηχανίες δεν είχαν το κίνητρο να μειώσουν τις εκπομπές τους, καθώς αγόραζαν φτηνά τις επιπλέον εκπομπές που δημιουργούσαν. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στα Εθνικά Σχέδια που δόθηκαν προς αξιολόγηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και καλύπτουν την περίοδο 2008-2012. Αν η ΕΕ δεν επιβάλει την αναθεώρηση των Εθνικών Σχεδίων με ταυτόχρονη μείωση των δικαιωμάτων που εκχωρούνται δωρεάν στις επιχειρήσεις, τότε το Σύστημα Εμπορίας θα δεχτεί καίριο πλήγμα. Σύμφωνα με το WWF, ‘αδύναμα’ Εθνικά Σχέδια όπως αυτά της Γερμανίας, Πολωνίας, Γαλλίας και της Ελλάδας θα πρέπει να απορριφθούν ως ανεπαρκή από την ΕΕ.

Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Δήμας δήλωσε: "Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών είναι ένα ζωτικό εργαλείο για να πετύχουμε τους στόχους του Πρωτοκόλλου του Κιότο και να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή μετά το 2012. (Το Ευρωπαϊκό σύστημα)... είναι επικεφαλής στην παγκόσμια αγορά άνθρακα. Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι τα Εθνικά Σχέδια (για την περίοδο 2008-2012) που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή προτείνουν όρια εκπομπών που υπερβαίνουν τις επαληθευμένες εκπομπές του 2005. Θα διασφαλίσω μια σκληρή και δίκαια αξιολόγηση όλων των Εθνικών Σχεδίων και σκοπεύουμε τις επόμενες εβδομάδες να λάβουμε αποφάσεις για τα Εθνικά Σχέδια Κατανομής".

Ο καθηγητής Οικονομικών στο Παν. Μακεδονίας, και συνυπογράφων τη διακήρυξη, κ. Ευτύχιος Σαρτζετάκης, αναφέρει ότι “…το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών πρέπει να ενισχυθεί και οι στόχοι του να ενδυναμωθούν σταδιακά, ώστε να επιτυγχάνονται συνεχώς μεγαλύτερες μειώσεις εκπομπών, τα εθνικά πλάνα να εναρμονιστούν, και οι άδειες να πωλούνται αντί να διανέμονται χωρίς χρέωση, έτσι ώστε να καρπωθεί η κοινωνία το δεύτερο μέρισμα χρησιμοποιώντας τα έσοδα”.

“Ένα αυστηρότερο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αποφυγή των καταστροφικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής” σημειώνει ο Δημήτρης Καραβέλλας, διευθυντής του WWF Ελλάς. “Τα περισσότερα Κράτη της ΕΕ δε δείχνουν ακόμη διατεθειμένα να αποτρέψουν την κλιματική αλλαγή, γι’ αυτό και δίνουν απλόχερα δικαιώματα ρύπων στις επιχειρήσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να απορρίψει τα Εθνικά Σχέδια Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΚΔΕ) που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις, κι αυτό θα πρέπει να συμβεί και για το Εθνικό Σχέδιο της χώρας μας” καταλήγει ο κ. Καραβέλλας.

Διαβάστε το κείμενο της διακήρυξης και τις θέσεις του WWF για το ελληνικό ΕΣΔΚΕ.

Για περισσότερες πληροφορίες:
Αχιλλέας Πληθάρας, Υπεύθυνος Εκστρατειών Πολιτικής, WWF Ελλάς, Αυτή η διεύθυνση Email προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., 210 3314893

Σημειώσεις προς τους συντάκτες: 

Οι Έλληνες οικονομολόγοι περιβάλλοντος που υπέγραψαν τη διακήρυξη ήταν οι εξής (κατά αλφαβητική σειρά):
Αρετή Κοντογιάννη (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Φοίβη Κουντούρη (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), Κωνσταντίνος Μπίθας (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Αναστάσιος Ξεπαπαδέας (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Λευτέρης Παπαγιαννάκης (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο), Ανδρέας Παπανδρέου (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Ευτύχιος Σαρτζετάκης (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας), Μιχάλης Σκούρτος (Πανεπιστήμιο Αιγαίου).

Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΕΔΕ)
Παράλληλα με την υλοποίηση των τριών ευέλικτων μηχανισμών του Πρωτοκόλλου του Κιότο σε διεθνή κλίμακα, η ΕΕ προχώρησε στο δικό της εσωτερικό σύστημα εμπορίας εκπομπών (Οδηγία 2003/87/ΕΚ). Σύμφωνα με το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ, τα Κράτη Μέλη της καθορίζουν όρια για τις εκπομπές CO2 από ενεργοβόρες επιχειρήσεις (περίπου 11.000 χαλυβουργεία, σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, διυλιστήρια πετρελαίου, βιομηχανίες χαρτοποιίας και υαλουργίας και τσιμεντοβιομηχανίες) και εκδίδουν άδειες δικαιωμάτων για τις ποσότητες CO2 που επιτρέπεται να εκλύουν οι εν λόγω επιχειρήσεις σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ο συνολικός αριθμός εκπομπών για κάθε κλάδο και κάθε συγκεκριμένη εγκατάσταση προσδιορίζεται από το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΚΔΕ).

Κατά την 1η περίοδο (2005-2007) οι εγκαταστάσεις έλαβαν γενναιόδωρα δικαιώματα. Οι πραγματικές εκπομπές των μονάδων που υπάγονται στο Ευρωπαϊκό ΣΕΔΕ για το έτος 2005 ήταν αρκετά εκατομμύρια τόνους λιγότερες σε σχέση με τις άδειες που είχαν δοθεί. Δεδομένα από χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ολλανδία φανερώνουν πως η γενναία κατανομή δικαιωμάτων εκπομπών στις βιομηχανίες προκάλεσαν τη μείωση της τιμής του CO2 στα χρηματιστήρια άνθρακα, με αποτέλεσμα να επιφέρουν σημαντικό πλήγμα στην αξιοπιστία του ΣΕΔΕ 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολογεί στην παρούσα φάση τα Εθνικά Σχέδια που έχουν δώσει τα Κράτη Μέλη κι αφορούν την περίοδο 2008-2012. 

Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΚΔΕ) στην Ελλάδα
Η Ελλάδα κατέθεσε το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (1ο ΕΣΚΔΕ) για την περίοδο 2005-2007 ένα χρόνο μετά τη λήξη της καθορισμένης προθεσμίας. Τα συνολικά δικαιώματα εκπομπών προς κατανομή για την τριετία 2005 – 2007 υπολογίστηκαν σε 223 εκ. τόνοι CO2  ή 74.422.011 τόνοι/έτος, κι αφορούσαν 141 επιχειρήσεις.

Το 2ο Εθνικό Σχέδιο (2ο ΕΣΚΔΕ) καλύπτει την περίοδο 2008-2012 και αφορά 150 εγκαταστάσεις (32 εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής, 21 λοιπές εγκαταστάσεις καύσεις, 4 διυλιστήρια, 1 εγκατάσταση φρύξης μετάλλου, 5 εγκαταστάσεις παραγωγής σιδήρου και χάλυβα, 8 εγκαταστάσεις κλίνκερ τσιμέντου, 20 ασβεστοποιίες, 1 υαλουργία, 44 εγκαταστάσεις παραγωγής κεραμικών και 15 εγκαταστάσεις παραγωγής χαρτιού και χαρτονιού). Το νέο ΕΣΚΔΕ δίδει εντελώς δωρεάν στις υπόχρεες επιχειρήσεις 377.508.045 τόνους CO2 ή αλλιώς 75.501.609 τόνους CO2 ετησίως. Αντί δηλαδή να μειωθούν τα δικαιώματα, τελικά αυξάνονται κατά 1,45%.

Η επαλήθευση των εκπομπών των εγκαταστάσεων για το έτος 2005 (1η χρονιά εφαρμογής του 1ου ΕΣΔΚΕ) έδειξε ότι οι επιχειρήσεις έλαβαν γενναιόδωρα δικαιώματα, με αποτέλεσμα να μην προωθούνται οι καθαρές τεχνολογίες.  Η ίδια κατάσταση αναφορικά με την κατανομή δικαιωμάτων παρατηρείται και στο 2ο ΕΣΚΔΕ. Μάλιστα, στο 2ο ΕΣΔΚΕ η Πολιτεία απεμπολεί το δικαίωμα να κερδίσει 615.000.000 €, χάνοντας σημαντικά κεφάλαια που θα μπορούσαν να επενδυθούν σε μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Αν η Πολιτεία δημοπρατούσε το 10% των δικαιωμάτων, θα πωλούσε 37.750.805 τόνους CO2 και το Ελληνικό Δημόσιο θα κέρδιζε σχεδόν 615.000.000 € (με μέση τιμή αγοράς ενός τόνου CO2 τα 16,3 €). Επιπλέον,  η εκχώρηση -την τελευταία στιγμή- επιπλέον 186.000 τόνων CO2 στη ΔΕΗ (σε σχέση με το προσχέδιο) για να συνεχίσει να ρυπαίνει δωρεάν και να χρησιμοποιεί τα πιο ρυπογόνα καύσιμα (λιγνίτη και πετρέλαιο) δε συνάδει με τη φιλοσοφία του Συστήματος Εμπορίας Ρύπων.

Πρόσφατη μελέτη της Βρετανικής κυβέρνησης (μελέτη Stern) δείχνει ότι αν δεν αναλάβουμε δράση τώρα για μείωση των εκπομπών CO2, θα βιώσουμε τρομερές οικονομικές απώλειες παγκοσμίως, που μπορεί να φτάσουν και το 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αντιθέτως, η ανάληψη πρωτοβουλιών για την αποτελεσματική καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής θα στοιχίσει μόλις το 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Όλα πλέον δείχνουν ότι απαιτούνται γενναία μέτρα. Ως εκ τούτου, η υπογραφή της διακήρυξης του WWF από τους Ευρωπαίους οικονομολόγους περιβάλλοντος έρχεται στην κατάλληλη στιγμή, για να υπενθυμίσει ότι ένα ισχυρό Σύστημα Εμπορίας θα βοηθήσει σημαντικά. Πολλές χώρες θέτουν στόχους για μείωση των εκπομπών π.χ. η Βρετανία δεσμεύτηκε να μειώσει τις εκπομπές κατά 30% έως το 2020 και κατά 60% έως το 2050. Η Ελλάδα θα δράσει τώρα, ή θα κληθεί να πληρώσει τις συνέπειες;