Ρυπαίνετε άφοβα... για κάποιους το κλίμα δεν αλλάζει!
Δευτέρα, 11 Σεπτεμβρίου 2006
Σύμφωνα με το 2ο ΕΣΚΔΕ, η Ελληνική Πολιτεία κατανέμει δωρεάν κι απλόχερα περίπου 377.500.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα (CO2) σε 150 υπόχρεες εγκαταστάσεις, δηλαδή σε βιομηχανίες που ρυπαίνουν πολύ κι ευθύνονται για το 54% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της Ελλάδας.
Η χώρα μας είχε την υποχρέωση να καταθέσει το Σχέδιο στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Ρύπων έως τις 30 Ιουνίου 2006, αφού προηγουμένως το έθετε σε δημόσια διαβούλευση. Μετά από καθυστέρηση μηνών και με μηδαμινή διαβούλευση το Εθνικό Σχέδιο δόθηκε τελικά για εξέταση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά το περιεχόμενό του απέχει από το να χαρακτηριστεί φιλόδοξο. Μάλιστα παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στο κείμενο που στάλθηκε στην ΕΕ, σε σχέση με αυτό που δόθηκε στην υποτιθέμενη διαβούλευση[1].
Με απογοήτευση διαπιστώνει κανείς ότι η συνολική ετήσια ποσότητα των δικαιωμάτων που δίνονται για την περίοδο 2008 - 2012 είναι αυξημένη κατά 1,45% σε σχέση με την ποσότητα που δόθηκε την 1η περίοδο (2005 -2007). Για μια ακόμη φορά το σύνολο των δικαιωμάτων δόθηκε εντελώς δωρεάν, αν και υπήρχε η πρόβλεψη να δημοπρατηθεί[2] το 10% των δικαιωμάτων. Η δημοπράτηση όχι μόνο θα προωθούσε τις καθαρές τεχνολογίες και θα μείωνε το συνολικό ποσό εκπομπών, αλλά θα συνεισέφερε ένα σημαντικό ποσό στον εθνικό προϋπολογισμό[3]. Το ποσό αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε άλλες περιβαλλοντικές δράσεις για αποφυγή της κλιματικής αλλαγής (πχ σχέδια προστασίας ευάλωτων περιοχών, κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας, χρηματοδότηση άλλων μηχανισμών του Κιότο κτλ).
Επιπλέον, στην κατανομή των δικαιωμάτων, το ΥΠΕΧΩΔΕ συμπεριέλαβε μειώσεις εκπομπών που υποτίθεται πως θα προκύψουν σε άλλους τομείς εκτός του Σύστηματος Εμπορίας (π.χ. γεωργία, απόβλητα, μεταφορές, προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας). Σύμφωνα λοιπόν με τις εκτιμήσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ, περίπου 6.300.000 τόνοι CO2 θα εξοικονομούνται κάθε χρόνο από τέτοιες επεμβάσεις. Όμως, η πραγματικότητα διαψεύδει το Υπουργείο:
- Η Οδηγία 2002/91 για την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων δεν έχει μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο, αλλά αντίθετα το ΥΠΕΧΩΔΕ ζήτησε τριετή παράταση έως το 2009.
- Η προώθηση των ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή προχωρά με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς, καθώς δεν υπάρχει ακόμα ειδικός χωροταξικός σχεδιασμός και οι απαραίτητες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
- Η διείσδυση των ΑΠΕ στα νοικοκυριά (π.χ. φωτοβολταϊκά στις στέγες) είναι μηδαμινή ελλείψει κινήτρων.
- Η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού έχει μείνει στα χαρτιά.
- Η προώθηση της βιολογικής γεωργίας έρχεται σε αντίθεση με τις πράξεις της Πολιτείας που ευνοεί τη συνεχιζόμενη εντατική χρήση των εδαφών (βλ. βαμβάκι και εκτροπή Αχελώου).
- Οι χωματερές εξακολουθούν να καπνίζουν και το οριστικό κλείσιμο τους φαντάζει όνειρο απατηλό.
- Η επέκταση της χρήσης μέσων μαζικής μεταφοράς παραμένει περιορισμένη, ειδικά σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται δεν είναι συμβατή με την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα αν θέλει να πετύχει τους στόχους της στα πλαίσια του Πρωτοκόλλου του Κιότο[4]. Προκειμένου να τηρήσει η Ελλάδα τις διεθνείς δεσμεύσεις της, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνολικές εκπομπές της έχουν ήδη υπερβεί το στόχο του Πρωτοκόλλου για το 2010 (+25% σε σχέση με το 1990) και ότι οι τάσεις στις εκπομπές CO2 που παρατηρούνται σε κάθε κλάδο είναι αυξητικές, πρέπει άμεσα να ληφθούν μέτρα για τη μείωση των εκπομπών CO2 σε κάθε τομέα της οικονομίας.
Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει ο Αχιλλέας Πληθάρας, Υπεύθυνος εκστρατειών πολιτικής του WWF Ελλάς, «Η κλιματική αλλαγή συμβαίνει κι ας αναλογιστούν όλοι τις ευθύνες τους για την αντιμετώπισή της. Η Πολιτεία οφείλει να εφαρμόσει κατάλληλες τομεακές πολιτικές και να θεσπίσει αυστηρότερα όρια για τις επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η βραχυπρόθεσμη κερδοφορία εις βάρος του περιβάλλοντος μπορεί να εξελιχθεί σε μπούμερανγκ, αλλά κι εμείς οι πολίτες θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών κι οφείλουμε να συνεισφέρουμε στην λύση».
«Το 2ο ΕΣΚΔΕ θα εξεταστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη συμβατότητά του με τους στόχους του Κιότο. Ελπίζουμε ότι ο Έλληνας Επίτροπος, κ. Δήμας, θα ερευνήσει εξονυχιστικά το παρόν σχέδιο και θα το επιστρέψει στο ΥΠΕΧΩΔΕ για τις απαραίτητες διορθώσεις» καταλήγει ο Δημήτρης Καραβέλλας, Διευθυντής του WWF Ελλάς.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Αχιλλέας Πληθάρας, Υπεύθυνος Εκστρατειών Πολιτικής, Αυτή η διεύθυνση Email προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., τηλ. 210 3314893, 6974334442
Σημείωση προς συντάκτες:
Ευρωπαικό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΕΔΕ)
Παράλληλα με την υλοποίηση των τριών ευέλικτων μηχανισμών του Πρωτοκόλλου του Κιότο σε διεθνή κλίμακα, η ΕΕ προχώρησε στο δικό της εσωτερικό σύστημα εμπορίας εκπομπών (Οδηγία 2003/87/ΕΚ). Σύμφωνα με το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ, τα Κράτη Μέλη της καθορίζουν όρια για τις εκπομπές CO2 από ενεργοβόρες επιχειρήσεις (περίπου 11.000 χαλυβουργεία, σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, διυλιστήρια πετρελαίου, βιομηχανίες χαρτοποιίας και υαλουργίας και τσιμεντοβιομηχανίες) και εκδίδουν άδειες δικαιωμάτων για τις ποσότητες CO2 που επιτρέπεται να εκλύουν οι εν λόγω επιχειρήσεις σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ο συνολικός αριθμός εκπομπών για κάθε κλάδο και κάθε συγκεκριμένη εγκατάσταση προσδιορίζεται από το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής (ΕΣΚ) Δικαιωμάτων Εκπομπών (National Allocation Plan - NAP).
Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΚΔΕ) στην Ελλάδα
Η Ελλάδα κατέθεσε το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (1ο ΕΣΚΔΕ) για την περίοδο 2005-2007 ένα χρόνο μετά τη λήξη της καθορισμένης προθεσμίας. Τα συνολικά δικαιώματα εκπομπών προς κατανομή για την τριετία 2005 – 2007 υπολογίστηκαν σε 223 εκ. τόνοι CO2 ή 74.422.011 τόνοι/έτος, κι αφορούσαν 141 επιχειρήσεις.
Το 2ο Εθνικό Σχέδιο (2ο ΕΣΚΔΕ) καλύπτει την περίοδο 2008-2012 και αφορά 150 εγκαταστάσεις που υπόκεινται στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2003/87/ΕΚ (32 εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής, 21 λοιπές εγκαταστάσεις καύσεις, 4 διυλιστήρια, 1 εγκατάσταση φρύξης μετάλλου, 5 εγκαταστάσεις παραγωγής σιδήρου και χάλυβα, 8 εγκαταστάσεις κλίνκερ τσιμέντου, 20 ασβεστοποιίες, 1 υαλουργία, 44 εγκαταστάσεις παραγωγής κεραμικών και 15 εγκαταστάσεις παραγωγής χαρτιού και χαρτονιού). Το νέο ΕΣΚΔΕ δίδει εντελώς δωρεάν στις υπόχρεες επιχειρήσεις 377.508.045 τόνους CO2 ή αλλιώς 75.501.609 τόνους CO2 ετησίως.
Η επαλήθευση των εκπομπών των εγκαταστάσεων για το έτος 2005 (1η χρονιά εφαρμογής του 1ου ΕΣΔΚΕ) έδειξε ότι οι επιχειρήσεις έλαβαν γενναιόδωρα δικαιώματα, με αποτέλεσμα να μην προωθούνται οι καθαρές τεχνολογίες[5]. Η ίδια κατάσταση αναφορικά με την κατανομή δικαιωμάτων παρατηρείται και στο 2ο ΕΣΚΔΕ.
[1] Θεωρητικά οι αλλαγές αυτές έχουν βασιστεί στην παραχώρηση στοιχείων εκ μέρους των εγκαταστάσεων που συμμετέχουν στο Σύστημα Εμπορίας Ρύπων. Αλλά π.χ. η εκχώρηση -την τελευταία στιγμή- επιπλέον 186.000 τόνων CO2 στη ΔΕΗ (σε σχέση με το προσχέδιο) για να συνεχίσει να ρυπαίνει δωρεάν και να χρησιμοποιεί τα πιο ρυπογόνα καύσιμα (λιγνίτη και πετρέλαιο) δε συνάδει με τη φιλοσοφία του Συστήματος Εμπορίας Ρύπων. Μέσα στις αλλαγές της τελευταίας στιγμής περιλαμβάνεται η μείωση των δικαιωμάτων (στη λεγόμενη ‘αποθήκη’) που θα δοθούν μελλοντικά σε εταιρίες οι οποίες τώρα δεν λειτουργούν, αλλά που όταν λειτουργήσουν θα είναι υποχρεωμένες να αγοράσουν εκπομπές CO2. Έτσι είναι πιθανό να δημιουργεί στρέβλωση της ανταγωνιστικότητας ειδικά στον τομέα της ενέργειας
[2] Η δημοπράτηση του 10% των δικαιωμάτων σημαίνει ότι η Πολιτεία θα μπορούσε να κατανείμει στις επιχειρήσεις το 90% των δικαιωμάτων και το υπόλοιπο 10% να το πουλήσει σε επιχειρήσεις -Ελληνικές ή ξένες- που θα έχουν υπερβεί τα όρια
[3] Αν η Πολιτεία δημοπρατούσε το 10% των δικαιωμάτων, θα πωλούσε 37.750.805 τόνους CO2 και το Ελληνικό Δημόσιο θα κέρδιζε σχεδόν 615.000.000 € (με μέση τιμή αγοράς ενός τόνου CO2 τα 16,3 €).
[4] Ο στόχος για την Ελλάδα είναι να αυξήσει έως το 2010 κατά 25% τις εκπομπές CO2, σε σχέση με το 1990
[5] Δείτε περισσότερα σε σχετικό Δελτίο Τύπου του WWF Ελλάς, http://www.wwf.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=385&Itemid=71