Παρασκευή, 18 Ιουλίου 2014

Η χθεσινή ανακοίνωση της καταδίκης της Ελλάδας από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) για τον ΧΥΤΑ Ζακύνθου δεν αποτελεί δυστυχώς έκπληξη αλλά τη λυπηρή κατάληξη της απαράμιλλης αδιαφορίας για μία από τις πιο σημαντικές οικολογικά και τουριστικά περιοχές της χώρας.

Όπως επισημαίνει το δικαστήριο, η Ελλάδα δεν έλαβε τα μέτρα για να κλείσει τον δυσλειτουργικό και κορεσμένο ΧΥΤΑ, εντός του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου. Αντίθετα διατήρησε τη λειτουργία του, χωρίς όμως τους όρους και τις προϋποθέσεις που απαιτεί η ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία. Για μεγάλο διάστημα ο ΧΥΤΑ λειτουργούσε χωρίς περιβαλλοντικούς όρους. Ενώ το 2011 οι αρμόδιες αρχές δεσμεύονταν για  εργασίες αντιστήριξης του ΧΥΤΑ και αποκατάστασης και βελτίωσης του χώρου, τελικά ανανεώθηκαν οι όροι λειτουργίας του ΧΥΤΑ μέχρι το 2015, αγνοώντας τις προστατευτικές διατάξεις που επιβάλλει το γεγονός ότι βρίσκεται εντός περιοχής Natura. Η Ελλάδα αμέλησε να διασφαλίσει ότι ο ΧΥΤΑ δεν θα αποτελεί πηγή ρύπανσης για το πολύτιμο οικοσύστημα και επέτρεψε τη συνεχιζόμενη διαρροή στραγγισμάτων και σκουπιδιών στην ευρύτερη περιοχή. Η απόφαση τερματισμού λειτουργίας του ΧΥΤΑ εκδόθηκε από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων λίγες ώρες πριν την εκδίκαση της υπόθεσης στο ΔΕΕ, τον Μάρτιο του 2014. Αποδεικνύεται όμως, όπως ήταν αναμενόμενο, ότι αυτό δεν αρκούσε για να αποτρέψει την καταδίκη μίας κατάστασης που διαιωνίζεται εδώ και χρόνια και για την οποία η ελληνική πλευρά είχε εγκληθεί πολλάκις.

Μέχρι και σήμερα, φορτηγά αδειάζουν τα σκουπίδια της Ζακύνθου στον ΧΥΤΑ. Δεν έχει δοθεί δηλαδή καμία ουσιαστική λύση για τη διαχείριση των απορριμμάτων από την κεντρική, περιφερειακή και τοπική διοίκηση. Με λίγα λόγια, δεν έχει υπάρξει καμία ουσιαστική μέριμνα για την πιο σημαντική παραλία ωοτοκίας της χελώνας Caretta caretta στη Μεσόγειο.

Με τη στάση της, η Ελλάδα έθεσε σε κίνδυνο την επιβίωση ενός απειλούμενου είδους. Ταυτόχρονα, έθεσε σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα ολόκληρης της Ζακύνθου. Ο διεθνής διασυρμός της χώρας για την αδυναμία της να ανταποκριθεί στις πιο βασικές της υποχρεώσεις, αποτελεί ένα μελανό σημείο όχι μόνο για την περιβαλλοντική πολιτική της Ελλάδας εν μέσω θέρους, αλλά και για το τουριστικό της προφίλ.

Με θλίψη διαπιστώνουμε ότι οι φόβοι των περιβαλλοντικών οργανώσεων, Aρχέλων, MEDASSET, MOm  και WWF Ελλάς, για την καταδίκη της χώρας επιβεβαιώθηκαν. Σήμερα διατυπώνουμε για ακόμη μία φορά την έντονη ανησυχία μας για την απουσία μέτρων που θα αποτρέψουν την περιβαλλοντική καταστροφή στην περιοχή, αν τυχόν καταρρεύσει ο ΧΥΤΑ. Έστω και σε αυτή την ύστατη στιγμή, και πριν φτάσει η υπόθεση στο στάδιο της επιβολής προστίμου, η διοίκηση θα πρέπει να ανταποκριθεί στα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις της. Η λειτουργία του ΧΥΤΑ πρέπει να παύσει οριστικά, πρέπει να ληφθούν αμέσως όλα τα μέτρα για την εξυγίανση και αποκατάσταση του χώρου του ΧΥΤΑ και να προληφθεί περαιτέρω περιβαλλοντική ζημία στην περιοχή. Παράλληλα, πρέπει να βρεθεί άμεσα οριστική λύση για τη βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων της Ζακύνθου.

Τα μηνύματα είναι όμως δυσοίωνα. Το νομοσχέδιο «Περιβαλλοντική αναβάθμιση και ιδιωτική πολεοδόμηση – Βιώσιμη ανάπτυξη οικισμών – Ρυθμίσεις δασικής νομοθεσίας» που κατατέθηκε χθες στη Βουλή των Ελλήνων καταργεί την κατεύθυνση που δίνει το νέο χωροταξικό του τουρισμού περί απαγόρευσης εγκατάστασης ΧΥΤΑ σε προστατευόμενες περιοχές. Συνεχίζει όμως να διατηρεί γενναιόδωρες ρυθμίσεις βάσει των οποίων απαγορεύεται η εγκατάσταση ΧΥΤΑ σε απόσταση από 500 μέχρι 1000 μέτρα από τουριστικές κατοικίες και τα σύνθετα τουριστικά καταλύματα. Μάλλον η Πολιτεία θεωρεί ότι αντικείμενο προστασίας πρέπει να είναι οι τουριστικές εγκαταστάσεις και όχι τα μοναδικά στοιχεία της ελληνικής φύσης, τα οποία αποτελούν πόλο έλξης τουριστών.

Περισσότερες πληροφορίες

ΑΡΧΕΛΩΝ, Σμαρώ Τουλιάτου, Συντονίστρια Προγραμμάτων, 6944410001
MEDASSET, Κωστής Γριμάνης, 210 3613572, 6972975477
MOm/Εταιρεία μελέτης και προστασίας της Μεσογειακής φώκιας, Βαγγέλης Παράβας, 210-5222888
WWF Ελλάς, Ιάσονας Κάντας, 210-3314893, 6971859632,

Σημειώσεις προς τους συντάκτες:

1.     Συνημμένες βρείτε πρόσφατες παρεμβάσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων σχετικά με τον ΧΥΤΑ (Ιανουάριος 2012, Ιούλιος 2012, Αύγουστος 2012, Νοέμβριος 2012, Απρίλιος 2014, Ιούλιος 2014)

2.     Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση 600/12 Επιτροπή κατά Ελλάδας καταλήγει ότι: « Η Ελληνική Δημοκρατία,

•  διατηρώντας σε λειτουργία έναν δυσλειτουργικό και κορεσμένο χώρο υγειονομικής ταφής αποβλήτων (ΧΥΤΑ) στη Ζάκυνθο, στη θέση Γρυπαραίικα της περιοχής Καλαμακίου, ο οποίος δεν πληροί τις προϋποθέσεις και απαιτήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ένωσης, οι οποίες καθορίζονται με τα άρθρα 13 και 36, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων οδηγιών, καθώς και τα άρθρα 8, 9, 11, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, 12 και 14 της οδηγίας 1999/31/ΕΚ του Συμβουλίου, της 26ης Απριλίου 1999, περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων, και,
• έχοντας ανανεώσει την άδεια λειτουργίας του συγκεκριμένου ΧΥΤΑ χωρίς να τηρήσει τη διαδικασία που προβλέπεται από το άρθρο 6, παράγραφος 3, της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από εν λόγω διατάξεις.»

Το σύνολο της απόφασης, διατίθεται από την ιστοσελίδα του ΔΕΕ εδώ. 

3.     Άρθρο 28 (14) του νέου νομοσχέδιου Περιβαλλοντική αναβάθμιση και ιδιωτική πολεοδόμηση – Βιώσιμη ανάπτυξη οικισμών – Ρυθμίσεις δασικής νομοθεσίας» καταργεί την 3^η περίπτωση της παραγράφου (Δ) του άρθρου 7, Κεφάλαιο Δ, της υπ’ αριθμ. 67659/9.12.2013 κοινής απόφασης «Έγκριση τροποποίησης Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αυτού» (ΦΕΚ Β’ 3155).

4.     Ρυθμίσεις αποστάσεων από ΧΥΤΑ για τουριστικές εγκαταστάσεις ορίζονται από τις αποφάσεις: 1) Απόφαση 177/1.2.2012 «Καθορισμός τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών και λοιπών όρων και προϋποθέσεων για τη δημιουργία σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων» (ΦΕΚ  Β’  319), όπως ισχύει και 2 ) Απόφαση  27715/29.11.2013 «Καθορισμός τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών και λοιπών όρων και προϋποθέσεων για την αδειοδότηση αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων» (ΦΕΚ Β’ 3318).