Πέμπτη, 01 Δεκεμβρίου 2016

Με ρύγχος σκληρό και άκαμπτο σαν ξίφος και ταχύτητα που αγγίζει τα 100 χλμ. την ώρα, ο ξιφίας είναι ένας από τους πιο επιβλητικούς κυνηγούς της θάλασσας. Όσο γρήγορα κι αν κολυμπήσει όμως, δεν καταφέρνει να γλιτώσει από την υπεραλίευση, η οποία τα τελευταία 30 χρόνια τον έχει οδηγήσει στα πρόθυρα κατάρρευσης στη Μεσόγειο.

O ξιφίας, ένας ταχύτατος κυνηγός των θαλασσών, που όμως έχει πιαστεί στα δίχτυα της υπεραλίευσης.

Έπειτα από τις αλλεπάλληλες πιέσεις του WWF που για χρόνια κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την κατάσταση του είδους στη Μεσόγειο, η Διεθνής Επιτροπή για τη Διατήρηση των Τονοειδών του Ατλαντικού (ICCAT), συμφώνησε σε σχέδιο ανάκαμψης για τη βελτίωση της κατάστασης του αποθέματος του μεσογειακού ξιφία τα επόμενα 15 χρόνια.

Το σχέδιο ανάκαμψης περιλαμβάνει την επιβολή ανώτατης επιτρεπόμενης ποσότητας αλιείας ξιφία, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των αλιευμάτων κατά 15% σε 5 χρόνια, την καθιέρωση προσωρινών περιόδων απαγόρευσης αλιείας και άλλα τεχνικά μέτρα που αφορούν το μέγεθος των επιτρεπόμενων αλιευτικών εργαλείων, ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις στα νεαρά άτομα.

30 χρόνια υπεραλίευσης

Ψάρι κοσμποπολίτικο, ο ξιφίας εντοπίζεται σε θερμά νερά στον Ειρηνικό, τον Ινδικό, τον Ατλαντικό Ωκεανό και στη Μεσόγειο Θάλασσα. Τον Ιούλιο του 2016, η επιτροπή εργασίας της ICCAT για τον Μεσογειακό ξιφία προχώρησε σε εκτίμηση της κατάστασης του αποθέματος του, από την οποία προέκυψε ότι τις 3 τελευταίες δεκαετίες το είδος μαστίζεται από την υπεραλίευση.

Ο ξιφίας αποτελεί σημαντικό αλίευμα για τις Μεσογειακές χώρες. Τη δεκαετία του ‘70 και μετά παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στα καταγεγραμμένα αλιεύματα μεσογειακού ξιφία, με χρονιά ρεκόρ το 1988, όπου έφτασαν τους 20.365 τόνους. Έκτοτε όμως και μέχρι το 2011, τα αλιεύματα μεσογειακού ξιφία άρχισαν σταδιακά να μειώνονται, μέχρι που το 2015 έπεσαν στους 9.966 τόνους.

Πέρα από την εντατική υπεραλίευση, ο μεσογειακός ξιφίας έφτασε σε οριακό σημείο λόγω της παράνομης χρήσης απαγορευμένων αλιευτικών εργαλείων, όπως τα παρασυρόμενα αφρόδιχτα, τα οποία αποτελούν παγίδες θανάτου για χιλιάδες θαλάσσιους οργανισμούς, όπως οι ξιφίες και τα δελφίνια, αλλά και εξαιτίας της χρήσης μη επιλεκτικών αλιευτικών εργαλείων, τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα την ακούσια (παρεμπίπτουσα) αλιεία μεσογειακού ξιφία, ειδικά νεαρών ατόμων που δεν έχουν προλάβει να αναπαραχθούν.

Σε δηλώσεις του ο Giuseppe Di Carlo, διευθυντής της Μεσογειακής Πρωτοβουλίας του WWF, χαρακτήρισε τη θέσπιση σχεδίου ανάκαμψης βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, εκφράζοντας ωστόσο την ανησυχία του για το γεγονός ότι οι ποσοστώσεις μεσογειακού ξιφία που συμφωνήθηκαν από την ICCAT για το 2017 είναι υψηλότερες από τα συνολικά αλιεύματα ξιφία το 2015, όταν το είδος ήδη υπεραλιευόταν εντατικά. Η αλιευόμενη ποσότητα έπρεπε να μειωθεί κατά 50% και τελικά οι χώρες μέλη επέλεξαν να μειωθεί κατά 15%.

«Είναι κρίσιμης σημασίας τα συμβαλλόμενα μέρη της ICCAT να εφαρμόσουν πλήρως μέτρα ελέγχου, παρακολούθησης και ιχνηλασιμότητας της αλιείας ξιφία, καθώς επίσης και να συνεργαστούν με τους επιστήμονες για τη διεξαγωγή σοβαρής εκτίμησης του αποθέματος και τον ορισμό, εκ νέου, ελάχιστου επιτρεπόμενου μεγέθους με στόχο την προστασία των νεαρών ατόμων», προσέθεσε.

Ο ξιφίας εκπέμπει σήμα κινδύνου, ωστόσο αν ληφθεί άμεσα δράση υπάρχει ελπίδα. Αυτό εξάλλου έχει δείξει και η εμπειρία του ερυθρού τόνου, ο οποίος βρέθηκε στα πρόθυρα της εξαφάνισης, όμως ο πληθυσμός του αυξήθηκε και πάλι όταν θεσπίστηκε σχέδιο ανάκαμψης από την ICCAT.

Το ήξερες ότι.....

Ο ξιφίας είναι μεταναστευτικό είδος που ταξιδεύει σε ψυχρά νερά για να τραφεί το καλοκαίρι και σε θερμά νερά για αναπαραγωγή τον χειμώνα. Τρέφεται κυρίως με ψάρια, αλλά επίσης με οστρακόδερμα και καλαμάρια. Φτάνει σε μήκος έως τα 455 εκ. και σε βάρος έως τα 650 κ., ενώ στο σώμα του φιλοξενεί μέχρι και 49 παράσιτα! Είναι δεινός κολυμβητής με ταχύτητα που φτάνει τα 100 χλμ. την ώρα.

Η ταχύτητα του ξιφία πάντα προσέλκυε το επιστημονικό ενδιαφέρον. Έτσι, Δανοί ιχθυολόγοι θέλησαν να λύσουν το μυστήριο και στο πλαίσιο έρευνας που διεξήγαγαν, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Journal of Experimental Biology», ανακάλυψαν ότι στη βάση του ρύγχους του ξιφία υπάρχει ένας αδένας που παράγει μια ελαιώδη ουσία, ο οποίος συνδέεται μέσω τριχοειδών αγγείων στους πόρους του δέρματος της κεφαλής του ξιφία. Το έλαιο που παράγει ο αδένας καλύπτει τη μεγαλύτερη δυνατή περιοχή στο κεφάλι του ξιφία και, απωθώντας τα μόρια του νερού, εκτιμάται ότι είναι η κινητήριος δύναμη και το μυστικό του ξιφία, που τον κάνει να κολυμπά τόσο γρήγορα!

Δεν είναι μόνο ο ξιφίας που κινδυνεύει...

Παγκοσμίως, τo 90% των ψαριών απειλείται από την υπεραλίευση. Η πολιτική βούληση, η θέσπιση ρυθμιστικού πλαισίου, η καθιέρωση ελέγχων, η παρακολούθηση και η συνεργασία σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο είναι προαπαιτούμενα για την προστασία των ψαριών και των θαλασσών μας. Ωστόσο, και εμείς, ως καταναλωτές, έχουμε τεράστια δύναμη και μπορούμε να βάλουμε το δικό μας λιθαράκι για υγιείς θάλασσες, διασφαλίζοντας ότι θα υπάρχουν ψαρικά και για τις επόμενες γενιές! Συμβουλευόμαστε το Fish Guide του WWF πριν αγοράσουμε τα ψαρικά μας και γινόμαστε μέρος της λύσης. Η προστασία των θαλασσών περνά μέσα από το πιάτο μας!