Παρασκευή, 14 Οκτωβρίου 2016
Πολλοί ονειρεύονται την ελευθερία των πουλιών, να πετάνε ψηλά στον ουρανό και να κάνουν περιπετειώδη και μακρινά ταξίδια – όπως ο Ασπροπάρης, ο μεταναστευτικός γύπας. Πώς είναι όμως αληθινά η ζωή του Ασπροπάρη; Μήπως είναι πιο δύσκολη απ’ότι φανταζόμαστε;
© S. Theof / WWF
Ο νεαρός Ασπροπάρης σχεδόν έτοιμος για την πρώτη του πτήση.
Όταν γεννιέται ένας Ασπροπάρης, από τη φωλιά του πάνω στα βράχια έχει μια υπέροχη θέα, με ζωντανά χρώματα του μωσαϊκού τοπίου που διαπλέκουν το δάσους μαζί με τα χωράφια και τα ξέφωτα. Στον ορίζοντα ο μικρός Ασπροπάρης παρακολουθεί τα χωριά και τους ανθρώπους, μακρινά σαν μυρμήγκια. Κάποιοι άνθρωποι μερικές φορές πλησιάζουν την φωλιά του, όχι μόνοι, αλλά πάντα παρέα με τα ζώα τους, τα κατσίκια ή τα πρόβατα. Από τα ζώα αυτά η ζωή του μικρού μας εξαρτάται τόσο πολύ, αφού ανήκει στην οικογένεια των γυπών, των καθαριστών της φύσης.
© Θ. Σκαρτσή / WWF
Ποιος δεν θα ζήλευε τέτοια θέα; Το χωριό της Δαδιάς.
Η ζωή του είναι ήσυχη και γαλήνια στον παράδεισο αυτόν; Η αλήθεια είναι ότι ακόμα κι εκεί παραμονεύουν απρόβλεπτοι κίνδυνοι. Τι γίνεται όταν στη φωλιά του σκαρφαλώσει μια αλεπού ή ένα κουνάβι; Ή αν στη «γειτονιά» του έχει έναν επιθετικό μπούφο ή μια οικογένεια ενοχλητικών κορακιών; Οι γονείς του όταν μπορούν θα τον προστατεύουν, αλλά τι να κάνει ο μικρός Ασπροπάρης αν μια μέρα οι γονείς του δεν γυρίσουν στη φωλιά; Αρκετοί από αυτούς πράγματι ψάχνοντας την τροφή που θα έφερναν στο μικρό, δηλητηριάζονται από ένα κουφάρι ζώου που κάποιος το «πότισε» με δηλητήριο.
Μεγαλώνοντας, το ένστικτο του μικρού μας του ψιθυρίζει να εξασκείται γιατί ο χειμώνας έρχεται και σε λίγο τον περιμένει ένα μεγάλο ταξίδι στο Νότο, ως και 5.000 χιλιομέτρων! Ο μικρός πρέπει να είναι σε καλή φόρμα, γι’αυτό συνέχεια χτυπάει τα φτερά του πηδώντας ελαφρά. Αν όμως δεν υπολογίσει καλά και το πήδημα τον ρίξει από τη φωλιά, ενώ ακόμα δεν είναι έτοιμος να πετάξει; Κάτω από τη φωλιά οι γονείς δε θα μπορέσουν ούτε να τον προστατέψουν ούτε να τον ταΐσουν.
© Google earth
Δύο διαφορετικές διαδρομές μετανάστευσης των μικρών Ασπροπάρηδων από την Ελλάδα ως την Αφρική. Η μια πιο επικίνδυνη από την άλλη (κόκκινη γραμμή).
Τελικά ο μικρός μας ήταν καλός αθλητής και τώρα πετάει, στην αρχή λίγο δειλά ώστε να μην απομακρύνεται από τη φωλιά του και προσπαθώντας να μιμείται τις κινήσεις των γονιών του. Ωστόσο έρχεται η στιγμή που πρέπει να φύγει για την Αφρική και αποφασίζει να το κάνει ολομόναχος, χωρίς καμία βοήθεια από τους γονείς του. Η απειρία του, μια και μεταναστεύει για πρώτη φορά, μπορεί να τον κάνει να διαλέξει μια διαδρομή που από την αρχή θα είναι σχεδόν καταδικασμένη. Αν πετάξει πάνω από τη θάλασσα, θα χρειαστεί πολλή δύναμη για να τη διασχίσει, μια και εκεί δεν υπάρχουν τα ανοδικά ρεύματα που θα τον σηκώνουν ψηλά ώστε να φτάσει στον προορισμό του.
Ας ελπίσουμε ότι ο γενναίος Ασπροπάρης μας θα διαλέξει την πιο ασφαλή διαδρομή, πετώντας πάνω από την στεριά. Εκεί όμως μπορεί να συναντήσει άλλα «εμπόδια», όπως αιολικά πάρκα ή ηλεκτρικούς πυλώνες με καλώδια. Αλλά και το φαγητό που θα βρει στη διαδρομή μπορεί να είναι δηλητηριασμένο, γιατί μπορεί κάποιος να ήθελε «γρήγορα και αποτελεσματικά» να εξοντώσει λύκους, αλεπούδες ή αδέσποτα σκυλιά.
Ας ελπίσουμε ότι ο φίλος μας κατάφερε να φτάσει στον προορισμό του στην Αφρική και περάσει τα πρώτα δυο του χρόνια εκεί. Πάλι μπορεί να τον θεωρούμε τυχερό, μια και ζει σε ένα παράδεισο με όλα τα εκπληκτικά τοπία και την άγρια φύση γύρω του. Όμως φαντάζεσαι μια μέρα να πίνεις νερό σε μια όμορφη λίμνη μαζί με την παρέα σου, μετά από ένα νόστιμο πρωινό και να σε πυροβολήσει ένας κυνηγός; Ο σκοπός του είναι να πουλήσει τα κομμάτια του σώματος σου για τη μαύρη μαγεία, δύστυχε φίλε Ασπροπάρη.
© The Return of the Neophron
Σπασμένος δορυφορικός πομπός ενός Ασπροπάρη που έπεσε θύμα κυνηγού στον Νίγηρα.
Χρόνια περνάνε, ο μικρός είναι πια ανήλικο πουλί που αποφασίζει να γυρίσει στα μέρη όπου γεννήθηκε για να εξερευνήσει κι όπου στο μέλλον θα μπορέσει και ο ίδιος να φτιάξει μια φωλιά μαζί με το ταίρι του. Επιστρέφοντας πάλι μπορεί να εκτεθεί σε όλες αυτές τις απειλές, αλλά τώρα ένα άλλο ζήτημα τον απασχολεί: θα καταφέρει να βρει σύντροφο και να φτιάξει τη δική του φωλιά; Το 2016, την χρονιά που γεννήθηκε ο νεαρός φίλος μας, σε όλη την Ελλάδα είχαν απομείνει μόνο πέντε ζευγάρια του Ασπροπάρη από τα οποία μόνο δύο κατάφεραν να μεγαλώσουν τρία μικρά.
© WWF
Ένα ευτυχισμένο ζευγάρι στη φωλιά του - να μας ζήσουν!
Εμείς πιστεύουμε ότι ο Ασπροπάρης μας θα ενηλικιωθεί, θα ζευγαρώσει και φτιάξει μια όμορφη φωλιά. Πάντα όμως θα πρέπει να αγωνίζεται όχι μόνο για τη ζωή του αλλά και για τα μικρά του.
Ναι, η ζωή του μετανάστη Ασπροπάρη είναι μαγική. Όμως δεν είναι καθόλου εύκολη. Τώρα που γνωρίζουμε λίγο καλύτερα την αληθινή του μοίρα, άραγε μπορούμε να μειώσουμε κάποιες από τις απειλές του;
Οι δράσεις για την προστασία του Ασπροπάρη εντάσσονται στο πρόγραμμα LIFE10 NAT/BG/000152 με τίτλο “Επείγοντα μέτρα για την εξασφάλιση της επιβίωσης του Ασπροπάρη (Neophron percnopterus) στη Βουλγαρία και την Ελλάδα το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία των: Ορνιθολογική Εταιρεία της Βουλγαρίας (Bulgarian Society for the Protection of Birds-BSPB), Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, WWF Ελλάς και Ορνιθολογική Εταιρεία της Μεγάλης Βρετανίας (Royal Society for the Protection of Birds-RSPB) και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη.