Δευτέρα, 04 Απριλίου 2016

Κάθομαι μπροστά στην τζαμαρία με το λάπτοπ στα πόδια, έξω ο αέρας έχει δυναμώσει τόσο που τα κύματα σκαρφαλώνουν τα βράχια και υψώνονται αρκετά μέτρα στον αέρα. Ο νοτιάς δε μας αφήνει να δουλέψουμε στην αγαπημένη μας θάλασσα και ενώ σκαλίζω το φωτογραφικό αρχείο του Μαρτίου πέφτω σε ένα φάκελο που έχει το όνομα Δαδιά. Η δύναμη της φωτογραφίας ανακαλεί αμέσως φρέσκιες μνήμες από την πρόσφατη επίσκεψη στη Δαδιά.

Η Δαδιά είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο για την ιστορία του WWF στην Ελλάδα. Άνθρωποι που πέρασαν πάνω από μια εικοσαετία από τη ζωή και την καριέρα τους αφιερωμένη εξολοκλήρου στη μελέτη και την προστασία μιας πολύ ιδιαίτερης και σημαντικής χερσαίας περιοχής. Εδώ και μήνες υπήρχε μια συζήτηση που ήθελε τη θαλάσσια ομάδα του ΚΥΚΛΑΔΕΣ Life να παίρνει τα βουνά και τα δάση για να βρεθεί εκεί

Έτσι και έγινε. Κυριακή πρωί, η ομάδα που συνήθως φορά στολές κατάδυσης και είναι μέσα στην αλμύρα, ανηφορίζει προς το Βορρά. Μας περιμένει ένα μακρύ ταξίδι εννιακοσίων και πλέον χιλιομέτρων. Η καλή παρέα και οι εξαιρετικές συζητήσεις που διευθύνει ο συντονιστής του προγράμματος Σπύρος., κάνουν το χρόνο και τα χιλιόμετρα να μαζευτούν γρήγορα. Το βράδυ μας βρίσκει στο ξύλινο μπαλκόνι του ξενοδοχείου σε απόσταση είκοσι μέτρων από το δάσος της Δαδιάς. Η μυρωδιά του πεύκου γεμίζει τα ρουθούνια, τελικά τα καταφέραμε, μια ιδέα γίνεται πράξη και η νεαρή ομάδα του Κυκλάδες είναι πλέον στα ίχνη του Ασπροπάρη και στα μονοπάτια της Δαδιάς.

Το όμορφο ηπειρωτικό κλίμα με ξεκουράζει με έναν ελαφρύ ύπνο και νωρίς το πρωί βρίσκομαι να τρέχω στα μονοπάτια του δάσους της Δαδιάς. Με την Αμαλία, αποφασίζουμε να ακολουθήσουμε ένα μονοπάτι που οδηγεί σε ένα παρατηρητήριο πουλιών. Απολαμβάνοντας τη φύση συζητάμε τις προσδοκίες μας για το ταξίδι αυτό. Η ομάδα της Δαδιάς έχει μια πολυετή εμπειρία τόσο στην έρευνα όσο και στην προστασία της περιοχής. Η θαλάσσια ομάδα πεδίου του ΚΥΚΛΑΔΕΣ Life ήρθε εδώ με σκοπό να μάθει από την εμπειρία του παρελθόντος. Η συζήτησή μας διακόπτεται από ένα κοπάδι τσοπανόσκυλα που μας παίρνουν στο κατόπι και αναγκαζόμαστε να γυρίσουμε «πετώντας» στο ξενοδοχείο.

Μπορεί η πρωινή υποδοχή από τα τσοπανόσκυλα να μην ήταν τόσο φιλική –μιας και έκαναν τη δουλειά τους ως γνήσιοι φύλακες του κοπαδιού– όμως ο Κίκο το λυκόσκυλο «θαύμα», μας υποδέχεται ανοίγοντας την πόρτα του πολύ ζεστού γραφείου της Δαδιάς. Από την πρώτη στιγμή εκτός από την όμορφη ζέστη που βγάζει η ξυλόσομπα του γραφείου, υπάρχει μια διάχυτη ζεστασιά απλωμένη στο χώρο. Τα κορίτσια της Δαδιάς μας υποδέχονται με απίστευτη θέρμη λες και γνωριζόμασταν από χρόνια. Νιώθουμε τόσο άνετα οι θαλασσινοί, που ξεκινάμε να τους δείχνουμε τι κάνουμε στην όμορφη Γυάρο τα τελευταία δύο χρόνια, και οι συζητήσεις πάνε κι έρχονται με ζεστές κούπες καφέ και όμορφα γλυκά που έχουν ετοιμάσει τα κορίτσια με τα χέρια τους.

Όμως επειδή και οι δύο ομάδες είναι ομάδες πεδίου και το γραφείο δεν τους πάει πολύ, φορτωνόμαστε κιάλια, τηλεσκόπια, τρίποδες και φωτογραφικές μηχανές και ξεχυνόμαστε με χαμηλές ταχύτητες στο δάσος οδηγώντας προς το παρατηρητήριο αρπακτικών. Η Δευτέρα θα κλείσει με δημιουργικές συζητήσεις και παρατηρήσεις πτηνών στην ταΐστρα των αρπακτικών της Δαδιάς. Μεγάλος απών, ο «κύριος Ασπροπάρης» που δεν έχει κάνει ακόμα την εμφάνισή του, αλλά με παρόντες και πεινασμένους το Όρνιο, το Βασιλαετό, το Θαλασσαετό, το Στικταετό και το Μαυρόγυπα, τους οποίους παρατηρούμε καθώς καταβροχθίζουν υπολείμματα νεκρών ζώων.

Αυτά τα πτηνά, άσχημα για κάποιους, πανέμορφα για άλλους, αναλαμβάνουν να εξαφανίσουν οτιδήποτε πεθαίνει. Συμβάλλουν έτσι στην απομάκρυνση των πτωμάτων από το περιβάλλον, κάτι που τους κάνει να κάθονται στην πυραμίδα των αποδομητών ή πιο απλά των απορριμματοφόρων του δάσους. Σήμερα, η έλλειψη μεγάλων άγριων χορτοφάγων και η μείωση των κοπαδιών στερεί από τους γύπες την τροφή τους, εξ’ού και η δική μας ανθρώπινη παρέμβαση με την ταΐστρα της Δαδιάς, που δίνει τη δυνατότητα στα πουλιά να συνεχίζουν να υπάρχουν στην περιοχή.

Το επόμενο πρωινό παρόλη τη βροχή, μας βρίσκει να επισκεπτόμαστε σημεία θέασης φωλιών. Από μεγάλες αποστάσεις με τα πανίσχυρα τηλεσκόπια της ομάδας της Δαδιάς παρατηρούμε, από μεγάλη απόσταση και χωρίς να γινόμαστε αντιληπτοί, φωλιές Ασπροπάρη οι οποίες περιμένουν τους ενοίκους τους που σε λίγο θα εμφανιστούν για να αποθέσουν τα αυγά τους και να μεγαλώσουν το ένα ή δύο μικρά που θα βγουν από τα αυγά τους λίγες μέρες μετά, μας περιγράφει με ενθουσιασμό η Έλα.

Η Έλα μαζί με τον Κίκο αποτελούν ένα μοναδικό δίδυμο. Η Έλα όταν δεν κρέμεται πάνω από φωλιές Ασπροπάρη με τον αναρριχητικό της εξοπλισμό περπατάει με τον πιστό της σκύλο Κίκο, μέσα στο δάσος καλύπτοντας μεγάλες αποστάσεις και ψάχνοντας για δηλητηριασμένα δολώματα («φόλες»), αλλά και δηλητηριασμένα ζώα. Οι κακόβουλες αυτές ενέργειες που δυστυχώς εξακολουθούν και συμβαίνουν στην εποχή μας εκτός ότι θανατώνουν τσοπανόσκυλα και κυνηγόσκυλα αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για τους γύπες που μετά μπορούν να φάνε το νεκρό ζώο και να βρουν και εκείνοι με τη σειρά τους τραγικό θάνατο.

Ακούραστες τόσο η Δώρα όσο και η Έλα, συνεχίζουν να μας ταξιδεύουν μέσα στους λασπωμένους χωματόδρομους του Έβρου, μοιράζοντας μας εμπειρίες και ξεναγώντας μας στις ζώνες της περιοχής προστασίας της Δαδιάς, αναλύοντας τόσο το καθεστώς προστασίας, όσο και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν και εξακολουθούν να συναντούν. Μεγάλη πληγή για την περιοχή η πρόσφατη πυρκαγιά που κατέκαψε μεγάλη έκταση του δάσους, αλλά και οι άκαρπες προσπάθειες αναδάσωσης του μεσογειακού οικοσυστήματος που συνηθίζει να αναγεννιέται μέσα από τις στάχτες του, αρκεί να του δώσουμε χρόνο και να μην επέμβουμε στους μηχανισμούς της μητέρας φύσης.

Η τέταρτη μέρα στη Δαδιά έχει διπλό χαρακτήρα. Θα μας φέρει αντιμέτωπους με διλήμματα και προβλήματα καθώς και με ένα κομμάτι της χώρας μας που κρατάει μια αυθεντικότητα και μοναδικότητα. Οι κυρίες της ομάδας θα μας οδηγήσουν μέσα από ένα πυκνό δίκτυο χωματόδρομων σε ξεχασμένα από το χρόνο πομακοχώρια όπου θα γευτούμε την απλότητα που μόνο η ελληνική ύπαιθρος χαρίζει. Περνάμε κάτω από τις τεράστιες ανεμογεννήτριες που με τα κοφτερά τους φτερά περιστρέφονται με δύναμη καιπαράγουν πολύτιμη ηλεκτρική ενέργεια χωρίς να καταναλώνονται υδρογονάνθρακες και λιγνίτης, αλλά ταυτόχρονα προκαλούν το θάνατο και απωθούν τα πτηνά από την περιοχή.

Παρατηρώ την έκταση των αιολικών πάρκων, τα οποία όπως μας περιγράφει η Δώρα έχει περίπου 200 ανεμογεννήτριες και προσπαθώ να φανταστώ τη Γυάρο. Πώς θα είναι άραγε το μέλλον του νησιού αν εγκατασταθεί και εκεί το μεγάλο πάρκο που σχεδιάζεται…

Κάπως έτσι χαμένος στους προβληματισμούς και με τον ουρανό να έχει κατέβει πάνω από τα κεφάλια μας και τις χοντρές σταγόνες να πέφτουν, χώνομαι μαζί με την υπόλοιπη ομάδα μέσα στο καφενείο ενός πομάκικου χωριού. Η καυτή θράκα από τη μεγάλη σόμπα έχει κάτι από τη ζεστασιά που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στις δύο ομάδες, που τώρα πια δεν ξεχωρίζουν, έχουν γίνει μία.

Εδώ θα δοκιμάσουμε τις ντόπιες λιχουδιές και θα κουβεντιάσουμε χαλαρά όσα ζήσαμε μαζί τρεις μέρες. Δίπλα μου κάθονται δύο νέα παιδιά από την Ισπανία, εθελοντές που ήρθαν με ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα να δουλέψουν για ένα χρόνο μαζί με το WWF για την προστασία των σπάνιων αρπακτικών πουλιών, όπως θα μας εξηγήσει η Ροδούλα. Η Ροδούλα είναι υπεύθυνη για ένα πρόγραμμα που εδώ και χρόνια δίνει την ευκαιρία σε νέα παιδιά από όλη την Ευρώπη, να έρθουν στη Δαδιά και να δουλέψουν εθελοντικά, να ζήσουν τις εμπειρίες που ζει καθημερινά η Δώρα, η Έλα και η Ροδούλα. Λίγο αργότερα γνωρίζουμε και τον νέο συνεργάτη που αποφάσισε να αφήσει τη Θεσσαλονίκη και να δοκιμάσει την εμπειρία του Έβρου και της Θράκης και του οποίου ευχηθήκαμε τα καλύτερα για τη νέα του προσπάθεια.

Η επίσκεψη ολοκληρώνεται με συγκίνηση. Την εμπειρία του ταξιδιού συνόψισε η Ελίνα σε μια πρότασή της: « Η εξιστόρηση αυτής της μακροχρόνιας εμπειρίας από τη Δώρα και την ομάδα αλλά και η βιωματική εμπειρία των δράσεων στο βουνό, δεν μπορεί να συγκριθεί με τα κείμενα που διάβαζα κατά καιρούς περί Δαδιάς».

Η θαλάσσια ομάδα επέστρεψε στις Κυκλάδες με τις βαλίτσες γεμάτες γνώση και όρεξη για τη δουλειά πάνω στη διαχείριση της θαλάσσιας περιοχής της Γυάρου, αλλά και με την υπόσχεση ότι σύντομα θα ξαναβρεθεί κοντά στην ομάδα της Δαδιάς, αποδεικνύοντας ότι το WWF είναι πάνω από όλα μια μεγάλη οικογένεια, παιδιά της οποίας βρίσκονται σε διάφορα μέρη και δουλεύουν ασταμάτητα για την προστασία του περιβάλλοντος.

 

---

 

Το πρόγραμμα ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE "Ολοκληρωμένη προστασία της Μεσογειακής Φώκιας στις Βόρειες Κυκλάδες» υποστηρίζεται και συγχρηματοδοτείται από τη χρηματοδοτική γραμμή LIFE Nature της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και από το Ίδρυμα του Πρίγκιπα Αλβέρτου ΙΙ του Μονακό (www.fpa2.com)