Τρίτη, 23 Ιουνίου 2015
H Σεγκολέν Ρουαγιάλ, η γαλλίδα Υπουργός Περιβάλλοντος πριν λίγες μέρες απηύθυνε έκκληση στην τηλεόραση για μποϊκοτάζ ενάντια στη Nutella! Η Nutella πρέπει να στραφεί σε χρήση άλλων υλικών, είπε η Ρουαγιάλ, γιατί η Nutella παρασκευάζεται με φοινικέλαιο και οι φυτείες των φοινικόδεντρων εξαφανίζουν τα τροπικά δάση.
Nutella: νόστιμη, αλλά μήπως καταστρέφει τον πλανήτη; © iStock / Getty images
Το φοινικέλαιο είναι πράγματι, μετά τη ζάχαρη, το μεγαλύτερο συστατικό της Νουτέλα. Το φοινικέλαιο το συναντάμε επίσης σε πάρα πολλά καθημερινά μας προϊόντα: πατατάκια, σοκολάτες, μπισκότα, κραγιόν, καλλυντικά και απορρυπαντικά. Το φοινικέλαιο έχει ιδιαίτερες ιδιότητες. Είναι στερεό σε θερμοκρασία δωματίου και επίσης άγευστο. Γι’αυτό και είναι εξαιρετικά ελκυστικό για διάφορες βιομηχανικές χρήσεις. Βρίσκεται σχεδόν παντού και είτε μας αρέσει, είτε όχι, όλοι μας το καταναλώνουμε καθημερινά. Όμως η καλλιέργεια φυτικών ελαίων απαιτεί μεγάλες εκτάσεις. Οι φοίνικες αναπτύσσονται μόνο σε τροπικές περιοχές, δηλαδή τις περιοχές του πλανήτη μας με το μεγαλύτερο πλούτο σπάνιων ειδών. Δυστυχώς, πολύ συχνά, τροπικά δάση καταστρέφονται για να γίνουν φυτείες φοινικόδεντρων. Στην Ινδονησία και η Μαλαισία 30% της τεράστιας αποψίλωσης δασών που έχουν υποστεί οφείλεται στο φοινικέλαιο. Οι φυτείες φοινικόδεντρων έχουν επεκταθεί ήδη σε περίπου 16 εκατομμύρια εκτάρια παγκοσμίως (έκταση μεγαλύτερη από την επιφάνεια όλης της Ελλάδας). Το φοινικέλαιο κινδυνεύει να γίνει συνώνυμο με την εξαφάνιση του ουραγκοτάγκου.
Εδώ ήταν τροπικό δάσος και σπίτι για τον ουρακοτάγκο. Τώρα είναι φυτεία φοινικέλαιου. Βόρνεο, Μαλαισία. © naturepl.com / Juan Carlos Munoz / WWF
Θα ήταν καλύτερο η Ferrero να ακολουθήσει το κάλεσμα της Ρουαγιάλ και να στραφεί σε άλλα συστατικά; Τι εναλλακτικές θα υπήρχαν; Ας πάρουμε το έλαιο καρύδας. Οι κοκοφοίνικες που παράγουν τις καρύδες αναπτύσσονται σε παρόμοιες συνθήκες και περιοχές όπως τα φοινικόδεντρα. Όμως είναι πολύ λιγότερο αποδοτικά δέντρα, και θα απαιτούσαν περίπου 5 φορές την έκταση του φοινικόδεντρων για την ίδια ποσότητα φυτικού ελαίου! Αν πάλι το φοινικέλαιο αντικατασταθεί για παράδειγμα από σογιέλαιο, τότε πάμε από το κακό στο χειρότερο αφού χρειάζεται 7 φορές την έκταση του φοινικέλαιου (αφήνοντας κατά μέρος το θέμα της μεταλλαγμένης σόγιας). Το ηλιέλαιο, παρόλο που δεν αναπτύσσεται σε τροπικές περιοχές, και πάλι χρειάζεται πολύ περισσότερο χώρο από το φοινικέλαιο. Η αλήθεια είναι πως τα φοινικόδεντρα μεγαλώνουν εξαιρετικά γρήγορα και είναι τα πιο αποδοτικά παράγωγα φυτικού ελαίου στον κόσμο. Επίσης, τα φοινικόδεντρα είναι σημαντική πηγή εισοδήματος για τις αναπτυσσόμενες χώρες που τα καλλιεργούν.
Συγκομιδή για παραγωγή φοινικέλαιου. Γίνεται ακόμα με το χέρι και δίνει θέσεις εργασίας στις αναπτυσσόμενες χώρες. © James Morgan / WWF-International
Οπότε τι εναλλακτική μας μένει;
Η μόνη πραγματική εναλλακτική λύση είναι το βιώσιμο φοινικέλαιο. Το WWF εργάζεται για την ανάπτυξη της στρογγυλής τραπέζης για το βιώσιμο φοινικέλαιο (RSPO), η οποία απαιτεί συμμόρφωση με ορισμένα ελάχιστα πρότυπα για την παραγωγή χωρίς υπέρμετρο οικολογικό αντίκτυπο. Υπάρχουν όμως προβλήματα και περιπτώσεις όπου τα κριτήρια παραβιάζονται. Επίσης, το RSPO δεν είναι ένα οικολογικό σήμα και χρειάζονται ακόμα αυστηρότερα κριτήρια. Υπάρχουν ακόμα ελλείψεις στην προσπάθεια πιστοποίησης του βιώσιμου φοινικέλαιου, όμως από την άλλη, είναι ο μοναδικός βιώσιμος δρόμος. Και το μποϊκοτάζ της Nutella; Τυχαίνει η Ferrero, η παραγωγός της Nutella, να είναι μία από τις λίγες μεγάλες εταιρείες που είναι πρόθυμες να μάθουν από πού προέρχεται και υπό ποιες συνθήκες παράχθηκε η πρώτη ύλη που χρησιμοποιούν. Αντίθετα με πολλές άλλες μεγάλες εταιρίες (δες π.χ. την εκστρατεία της Greenpeace ενάντια στη Nestle και το KitKat πριν μερικά χρόνια.) Η Ferrero χρησιμοποιεί πιστοποιημένο φοινικέλαιο και στηρίζει τις πρωτοβουλίες για την πιστοποίησή του με αυστηρά κριτήρια. Οπότε η γαλλίδα υπουργός περιβάλλοντος έβαλε λάθος στόχο και ¨έκανε λάθος πρόταση. Το θετικό όμως είναι ότι κατάφερε να φέρει το θέμα του φοινικέλαιου στη δημοσιότητα.
Πηγή: www.wwf.de