Τετάρτη, 25 Ιουνίου 2014
Το καλοκάιρι ξεκίνησε επίσημα και οι τουρίστες έχουν αρχίσει να συρρέουν στα νησιά. Στην ακατοίκητη Γυάρο όμως τα πράγματα παραμένουν ήρεμα και γαλήνια, ούτε που φυσάει, επικρατεί παγκόσμια μπουνάτσα, ευτυχές γεγονός για την περιοχή όπου συνήθως οι άνεμοι είναι έντονοι! Ώσπου ξαφνικά καταφτάνει το σκάφος με την ομάδα των ερευνητών του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Κρήτης που θα ξεχυθούν στο νησί για τις προγραμματισμένες δειγματοληψίες που γίνονται στο πλαίσιο των προπαρασκευαστικών δράσεων του ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE. Στην πρώτη αποστολή του Μουσείου οι ερευνητές είχαν συλλέξει δείγματα πανίδας και είχαν αφήσει παγίδες για να τις συλλέξουν στην επόμενη αποστολή.
Συλλογή Παγίδας WWF Ελλάς/ Andrea Bonetti
Αυτή η ώρα επιτέλους ήρθε. Αρχίσαμε τον περίπατό μας στο νησί, συλλέγοντας παγίδες και ψάχνοντας να ανακαλύψουμε τα μυστικά του νησιού. Κατά τη διάρκεια της πρώτης μέρας ερευνών κάτω από μια πέτρα, ο ερευνητής του Μουσείου βρήκε αυγά του μαύρου φιδιού της Γυάρου Hierophys viridiflavus! Έτσι, την επόμενη μέρα, πήγαμε όλοι μαζί να τα δούμε από κοντά και να φωτογραφίσουμε. Ποιός θα το περίμενε όμως, ότι στη θέση των αυγών βρισκόταν ένα μαύρο φίδι με φουσκωμένη κοιλιά!
Hierophys viridiflavus με γεμάτο στομάχι από αυγά φιδιού του ιδίου είδους/ WWF Ελλάς/ Andrea Bonetti
Από την πρώτη μας επίσκεψη στο νησί, ήταν εμφανές ότι τα κατσίκια και τα κουνέλια έχουν αναπτύξει μεγάλους πληθυσμούς. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπάρχει μεγάλη υπερβόσκηση από τα κατσίκια, σε σημείο που ένας μικρός ελαιώνας, έχει μετατραπεί σε πυγμαίο ελαιώνα! Τα μικρά "θαμνάκια¨πίσω από αυτή την πυγμαία ελιά, είναι στη πραγματικότητα ελαιόδεντρα που δεν είχαν την ευκαιρία να αναπτυχθούν εξαιτίας της ακατάπαυστης όρεξης των κατσικιών.
Αποτέλεσμα υπερβόσκησης στον ελαιώνα! /WWF Ελλάς Andrea Bonetti
Όπως και σε κάθε τόπο έτσι και στη Γυάρο, υπάρχουν διαφορετικά μικροκλίματα κάτι που φαίνεται ξεκάθαρα από την κατάσταση των θυμαριών! Σε μέρη που το έδαφος έχει κάποια κατακράτηση υγρασίας, τα θυμάρια δεν είχαν ανθήσει, σε αντίθεση με τα πιο ξηρά μέρη, τα οποία είχαν μετατραπεί σε μωβ πανδαισίες!
Μωβ λόφος, από τα ανθισμένα θυμάρια/WWF Ελλάς Andrea Bonetti
Εκτός από τις δειγματοληψίες που πραγματοποιήθηκαν για τα χερσαία οικοσυστήματα, ξεκίνησαν και οι ορνιθολογικές παρατηρήσεις. Το πρώτο βήμα ήταν ο περίπλους της Γυάρου και οι οπτικές καταγραφές των πτηνών που συχνάζουν σε αυτή. Τη χωρίσαμε σε 17 τομείς και μετρήθηκαν τα είδη ανά τομέα. Ανεξάρτητα μετρήθηκαν το Γλαρονήσι και το Φούι, δύο νησάκια δίπλα στη Γυάρο. Η μελέτη των πτηνών δεν είναι εύκολο θέμα, καθώς πολλά μεταναστευτικά είδη παρατηρούνται υπό συγκεκριμένες εποχικές και καιρικές συνθήκες. Γι' αυτό το λόγο, οι ερευνητές σε αυτήν την επίσκεψη, πήραν μια πρώτη ιδέα για το πως να σχεδιάσουν τις επόμενες δειγματοληψίες.
Περίπλους της Γυάρου για τη καταγραφή της ορνιθοπανίδας. /WWF Ελλάς Andrea Bonetti
Αυτό που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση σε αυτή την αποστολή, ήταν η μεγάλη αντίθεση χρωμάτων του νησιού, εξαιτίας της εναλλαγής των εποχών. Το χειμώνα είχαμε συναντήσει ένα έντονα πράσινο, παραθαλάσσιο τοπίο. Τώρα όμως που ο καιρός ζέστανε, θάμνοι όπως ο Euphorbia dendroides, ή αλλιώς φλόμος, είχαν ρίξει τα φύλλα τους, μετατρέποντας το τοπίο από έντονο πράσινο σε ένα ήπιο κόκκινο/προτοκαλί. Κάτι δηλαδή που παρατηρούμε στα δάση το φθινώπορο, στη Γυάρο συμβαίνει το καλοκαίρι! Με αυτό τον τρόπο αυτό το πανέμορφο φυτό προσαρμόστηκε για να μπορέσει να επιβιώσει την εντατική ξηρασία του καλοκαιριού. Αυτός ο φυλλοβόλος θάμνος περιέχει τοξικές ουσίες και χρησιμοποιούνταν από τα αρχαία χρόνια για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
Euphorbia dendroides το καλοκαίρι/WWF Ελλάς Andrea Bonetti
Euphorbia dendroides το χειμώνα /WWF Ελλάς Ελίνα Σαμαρά
Μετά από δύο ολόκληρες μέρες οδοιπορίας κάτω από τον καυτό ήλιο στο αφιλόξενο περιβάλλον της Γυάρου, είμαστε έτοιμοι προς αναχώρηση. Τα αποτελέσματα των ερευνών θα αργήσουν λίγο ακόμα, καθώς η δουλειά εργαστηρίου πέρνει χρόνο και φυσικά οι επιτόπιες έρευνες στο νησί, δεν έχουν τελειώσει. Κάθε επίσκεψη στο νησί μας προσφέρει περισσότερες γνώσεις και εμπειρίες. Όλα τα στοιχεία που συλλέγονται είναι απαραίτητα για τη σύνταξη ειδικών περιβαλλοντικών μελετών, στο πλαίσιο του προγράμματος ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE.
Ευχαριστούμε τους ερευνητές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, τον Γιώργο Κατσαδωράκη και φυσικά τον Καπετάνιο Νίκο Πρίντεζη "Πέρλα" για την άψογη συνεργασία και τον πλούτο γνώσεων που μοιράστηκαν μαζί μας.
Εις το επανιδείν και η περιπέτεια συνεχίζεται!
Και η περιπέτεια συνεχίζεται!/WWF Ελλάς Andrea Bonetti