Πέμπτη, 28 Νοεμβρίου 2013
Λίγο πριν μπει ο χειμώνας πραγματοποιήσαμε δύο ξεχωριστές δράσεις στο πλαίσιο των ερευνών μας για την εντομοπανίδα που φιλοξενεί το Δάσος της Δαδιάς.
Είχε φτάσει η ώρα λοιπόν να ανοίξουμε τα μπουκάλια συλλογής από τις παγίδες τύπου Malaise που είχαμε στήσει στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς και να μελετήσουμε το περιεχόμενο τους. Το δεύτερο βήμα της δράσης που είχαμε ξεκινήσει, με τον ζωολόγο-εντομολόγο Michael de Courcy Williams και τον Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου τον περασμένο Μάιο, για να αξιολογήσουμε την ποιότητα και τη δομή των δασικών οικοσυστημάτων της περιοχής. Στήσαμε λοιπόν μεγενθυντικούς φακούς, μικροσκόπια και λεκάνες διαλογής και απόπλυσης, συμβουλευτήκαμε τις κλείδες αναγνώρισης και βουτήξαμε στο περιεχόμενο των μπουκαλιών στην προσπάθεια μας να ξεχωρίσουμε άτομα της οικογένειας Syrphidae.
Εικόνα 1. Ο πρώτος διαχωρισμός ατόμων της οικογένειας Syrphidae από τον υπόλοιπο όγκο του βιολογικού υλικού έχει ξεκινήσει
Εικόνα 2. Η χρήση του μεγεθυντικού φακού ήταν απαραίτητη
Η δουλειά δεν ήταν εύκολη μιας και ο όγκος του συλλεχθέντος βιολογικού υλικού ήταν μεγάλος, ενώ τα διακριτά χαρακτηριστικά των ειδών που ψάχναμε (κυρίως η ξεχωριστή φλέβωση των φτερών τους ) απαιτούσαν λεπτή χρήση του μικροσκοπίου, χωρίς το οποίο ο αμύητος ερευνητής θα ήταν πολύ δύσκολο να αναγνωρίσει τη διαφορά μεταξύ ατόμων της οικογένειας αυτής και της κοινής μας μέλισσας ή σφήκας. Τελικά καταφέραμε να αναγνωρίσουμε είδη όπως το Myathropa florea, του οποίου η λάρβα τρέφεται από τα βακτήρια που εντοπίζονται σε αποσυντιθέμενο οργανικό υλικό και το Episyrphus balteatus, το οποία αν και ακίνδυνο μιμείται πετυχημένα τις σφήκες. Σε λίγο καιρό θα καταλήξουμε στην πλήρη καταγραφή των ειδών της οικογένειας που συλλέγουμε και θα προχωρήσουμε στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων μας, κάτι που ευελπιστούμε να μας αποκαλύψει σημαντικές πληροφορίες για την κατάσταση των δασών της περιοχής.
Εικόνα 3. Ένα είδος της οικογένειας Syrphidae, το Myathropa florea
Εικόνα 4. Ένα ακόμα είδος της οικογένειας Syrphidae, το Episyrphus balteatus
Είχαμε όμως και μια ακόμα ερευνητική ευκαιρία: να ανακαλύψουμε τα λεπιδόπτερα που δραστηριοποιούνται στη νύχτα του Δάσους της Δαδιάς. Τα λεπιδόπτερα της νύχτας, ή αλλιώς οι νυχτοπεταλούδες ελκύονται από το φως. Εμφανίζουν όμως προτίμηση στο υπεριώδες φάσμα της ακτινοβολίας. Για να καταφέρουμε επομένως να τα ελκύσουμε βρήκαμε ένα αδιατάρακτο από άλλες πηγές φωτός σημείο του δάσους όπου και στήσαμε μια λάμπα υπεριώδους φωτός, πάνω σ’ ένα λευκό σεντόνι, που θα μας βοηθούσε να περιεργαστούμε καλύτερα τους νυχτερινούς μας επισκέπτες.
Εικόνα 5. Φως στο δάσος/ Μ. Τουσίδου
Εικόνα 6. Για άλλη μια φορά οι κλείδες αναγνώρισης ήταν ο βασικός μας οδηγός/ Μ. Τουσίδου
Οπλιστήκαμε λοιπόν με υπομονή και με καλή διάθεση, μιας και κάθε βόλτα στο δάσος τη νύχτα δίνει ευκαιρίες στη φαντασία να παίξει παιχνίδια, και βάζοντας στη μέση της παρέας μας τη μοναδική πηγή φωτός περιμέναμε την έλευση των νυχτοπεταλούδων. Η στιγμή του έτους έκανε την προσπάθεια μας δυσκολότερη, μιας και η θερμοκρασία είχε αρχίσει να πέφτει αρκετά, κάτι που μείωνε τις πιθανότητες μας να δούμε όλες όσες ζούνε στο Δάσος της Δαδιάς. Οι νυχτερινοί επισκέπτες όμως τελικά ήρθαν. Πεταλούδες που συνήθως τις προσπερνάμε ως «αδιάφορες» και «μουντές» τώρα κάτω από το φως αποκάλυπταν την ιδιαίτερη ομορφιά τους, με τα πιο γήινα μοτίβα τους και τις μεταξωτές πινελιές τους. Ήταν μια μοναδική εμπειρία που σίγουρα θα επαναλάβουμε!
Εικόνα 7. Ο πιο ξεχωριστός μας επισκέπτης, του είδους Pericomena caecigena. Η κοινή του ονομασία στα αγγλικά είναι Autumn Empero moth και το άνοιγμα φτερών του φτάνει τα 9 εκατοστά/ M. Pita