Δευτέρα, 30 Νοεμβρίου -0001

Με το ωμά και ξεκάθαρα καταστροφικό σχέδιο νόμου για την οικοδόμηση αιγιαλών και παραλιών, ο προηγούμενος Υπουργός Οικονομικών κ. Στουρνάρας, σε προφανή συνεργασία με την Υπουργό Τουρισμού, κατάφερε κάτι που νομίζαμε ακατόρθωτο: να ξεσηκώσει χιλιάδες κόσμου, σε μια μαζική, ακομμάτιστη, ανεξάρτητη και γεμάτη φαντασία περιβαλλοντική κινητοποίηση.

Από τότε που η Ελλάδα μπήκε σε καθεστώς «προγράμματος οικονομικής προσαρμογής», εμείς τουλάχιστον στο WWF Ελλάς παρακολουθούμε τη νομοθετική και πολιτική διαδικασία που έχει σχεδόν εκβιαστικά επιβάλει στην ελληνική κοινωνία ένα μοντέλο ανάπτυξης βασισμένο στη φιλοσοφία «όπου γης και οικοδομή», κυρίως μέσω της ιδιωτικοποίησης σχεδόν κάθε σπιθαμής δημόσιας περιουσίας. Οι παρεμβάσεις μας όμως στον νομοθετικό καταιγισμό ήταν εν πολλοίς ακατανόητες από το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Ακόμα και από κόμματα που καλούνταν να σχολιάσουν και να ψηφίσουν δυσνόητα σχέδια νόμων, τα οποία τροποποιούσαν μια πρόταση στην παράγραφο τάδε, του άρθρου τάδε του νόμου τάδε που είχε τροποποιηθεί με τον νόμο τάδε πριν από μερικούς μήνες.

Θυμάμαι σαν χθες τον νόμο 3986/2011, έναν από τους πολλούς εφαρμοστικούς του Μεσοπρόθεσμου, που στο κεφάλαιο Β’ ανέλυε με τρόπο γενικώς αδιανόητο τη «διαδικασία πολεοδομικής ωρίμανσης των δημοσίων ακινήτων και απόδοση σε αυτά βιώσιμης επενδυτικής ταυτότητας, με σκοπό την αξιοποίησή τους που συνιστά λόγο εντόνου δημοσίου συμφέροντος». Οι παρατηρήσεις που είχαμε υποβάλει με επιστολή προς τους τότε υπουργούς, Ε. Βενιζέλο και Γ. Παπακωνσταντίνου, είχαν περάσει απαρατήρητες, καθώς η πολιτική συζήτηση είχε περιστραφεί γύρω από τις ιδιωτικοποιήσεις per se. Ελάχιστοι είχαν αντιληφθεί πως οι δυσνόητες διατάξεις αυτού του κεφαλαίου ήταν το πραγματικό πρόβλημα που στη συνέχεια θα βλέπαμε μπροστά μας σε κάθε προσχηματικά αναπτυξιακή πρωτοβουλία της Κυβέρνησης.

Η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Οικονομικών για τις ακτές πέτυχε αυτό που θεωρούσαμε πια πολύ δύσκολο: να γίνει άμεσα αντιληπτό το σκανδαλώδες περιεχόμενο και οι αντιαναπτυξιακές επιδιώξεις του νομοθετικού καταιγισμού και με αφορμή αυτό, να ξεσηκωθεί θύελλα. Με πρώτη τη διαδικτυακή πρωτοβουλία «STOP στην καταστροφή ων ελληνικών αιγιαλών» που οργανώθηκε από μια δραστήρια ad hoc ομάδα και ένωσε την περιβαλλοντική ανησυχία πολλών χιλιάδων ανθρώπων, έχοντας την υποστήριξη πολλών περιβαλλοντικών οργανώσεων, όπως το WWF Ελλάς, γρήγορα ξεπήδησαν πολλές εξίσου αξιέπαινες πρωτοβουλίες. Όλες διατρέχονται από τον ίδιο κοινό σκοπό: να μην κατατεθεί ποτέ στη Βουλή κανένα νομοσχέδιο που θα προβλέπει εγκλήματα κατά των ακτών.

Ο υπερ-μαραθώνιος «240 χιλιόμετρα για τον αιγιαλό» που με πρωτοπόρο τον ηθοποιό και δρομέα μεγάλων αποστάσεων Άγη Εμμανουήλ διέτρεξε τις ακτές της Αττικής και ένωσε δεκάδες δρομείς και εκατοντάδες εθελοντές, τοπικές κινήσεις και περιβαλλοντικές οργανώσεις ήταν άλλη μια τέτοια πρωτοβουλία που μας έκανε να δούμε ελπίδα μέσα στην πολιτική μαυρίλα. Η συλλογική πρωτοβουλία «Ακτές ώρα μηδέν» που ενώνει δεκάδες φορείς και συλλογικές κινήσεις, οργανώνοντας ταυτόχρονα και έγκαιρες παρεμβάσεις, αλλά και η επίσης αυθόρμητη πρωτοβουλία free-beaches.org που οργάνωσε και μια συμβολική διαμαρτυρία στο Σύνταγμα είναι ενδεικτικές μόνο της θύελλας, αλλά και της οικολογικής αφύπνισης που προκάλεσε αυτό το σχέδιο νόμου.

Και βέβαια πάρα πολλές άλλες οργανώσεις και φορείς, τους οποίους είναι αδύνατον λόγω χώρου να αναφέρω εδώ και οι οποίοι επίσης ένωσαν τη δική τους φωνή και συνέβαλαν στην πρωτοφανή μαζική κινητοποίηση που τελικά φαίνεται πως τρόμαξε την Κυβέρνηση που αναζητά διεξόδους και τρόπους ώστε να περάσει τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου σε διαφορετικές φάσεις, με το μικρότερο δυνατό πολιτικό κόστος. Αποτέλεσμα ήταν η τεράστια για τα ελληνικά δεδομένα ανταπόκριση 153.000 και 32.775 πολιτών σε ψήφισμα της οργάνωσης «AVAAZ-The world in action» και σε έκκληση μέσω της πλατφόρμας change.org, αντίστοιχα. Για να μη μιλήσουμε για την τεράστια κάλυψη του θέματος από τον διεθνή τύπο που προέβαλε την εικόνα μιας Ελλάδας που ξεπουλάει τον φυσικό της πλούτο για να φέρει γρήγορα έσοδα στα άδεια δημόσια ταμεία.

Η άλλη πλευρά, εκείνοι που επιβάλλουν το δίλημμα «ανάπτυξη = όλη η Ελλάδα οικοδομή, αλλιώς δεν θέλετε ανάπτυξη» δεν άργησε να διαμορφώσει τη δική της υπερασπιστική γραμμή. Ακούσαμε ότι το πρόταγμα του νομοσχεδίου αυτού, δηλαδή κυρίως τα μεγάλα σύνθετα τουριστικά καταλύματα που προωθεί με πρωτοφανή ζήλο το Υπουργείο Τουρισμού, είναι η σωτηρία της χώρας. Οι επιχειρηματίες, μας είπαν, ζητάνε προϊόν πάνω στη θάλασσα, όχι κοντά στη θάλασσα, άρα αυτό πρέπει να τους δώσουμε.

Ακούσαμε και το σωστό επιχείρημα ότι ένα από τα πολλά άρθρα του σχεδίου νόμου προωθεί την ενιαία χάραξη του αιγιαλού. Βέβαια, ως WWF, έχουμε ήδη πει ότι αυτό είναι λάθος και ζητάμε ενιαία χάραξη της παράκτιας ζώνης και όχι αποσπασματικά του αιγιαλού. Ακούσαμε επίσης πως περισσότερο θα έπρεπε να μας ενοχλούν τα αυθαίρετα και οι διάσπαρτες παρανομίες και τα σκουπίδια σε πολλές παραλίες, αντί για τις μεγάλες τουριστικές μονάδες που προσέχουν τις ακτές τους. Ακούσαμε όμως και ότι όσοι έχουν αντίθετη άποψη, θέλουν απλώς την οπισθοδρόμηση της χώρας σε εποχές υπανάπτυξης, ότι δεν θέλουν τις επενδύσεις, ακόμα και ότι πίσω τους κρύβονται συμφέροντα καταπατητών. Γιατί στα στενά μυαλά πολλών, η αδόμητη ακτή είναι απλά και άγονα (sic) κατσάβραχα, ενώ ένα αρχιτεκτονικά προσεγμένο π.χ. τουριστικό θέρετρο είναι πιο όμορφο και δίνει και πολλές θέσεις εργασίας. Non sequitur; Ναι, άσχετο. Όμως ποιος σκέφτεται ότι η φύση είναι κάτι πάρα πολύ παραπάνω από υποκειμενικό θέμα αισθητικής;

Ακούσαμε τέλος ότι ο κόσμος αντιδράει χωρίς να προτείνει τίποτα. Φυσικά! Όταν βλέπεις ένα τρένο να έρχεται στο σπίτι σου, κοιτάς πρώτα να το σταματήσεις και να σώσεις ό, τι μπορείς, και μετά προτείνεις την εναλλακτική διαδρομή του. Άλλωστε, τι προτάσεις; Για την ανάπτυξη της χώρας; Αλήθεια, πότε έγινε διάλογος για την ανάπτυξη αυτής της έρμης χώρας, ώστε να έχει κανείς την απαίτηση για προτάσεις, όταν στη Βουλή επιβάλλεται ένα αποδεδειγμένα στραβό και μη βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο μέσα από μια απρόσμενη νομοθετική καταιγίδα;

Όχι, το δίλημμα «όπου γης και οικοδομή ή αλλιώς εθνική οικονομική καταστροφή» δεν το δεχόμαστε. Η κρίση θα έπρεπε να ειδωθεί από όλους σαν ευκαιρία για να κάνουμε επιτέλους ως κοινωνία εκείνο τον διάλογο για την ανάπτυξη που ποτέ δεν ξεκίνησε. Ακόμα όμως και αν το δεχόμασταν, ακόμα και αν κάποιος εδώ και τώρα έδινε το σύνθημα για να ξεκινήσει ένας ανοιχτός και δίχως στερεότυπα διάλογος για την ανάπτυξη, τουλάχιστον εμείς ως WWF θα είχαμε έτοιμη τη συμβολή μας: την έκθεση «Ζωντανή ελληνική οικονομία» που καταθέσαμε πέρυσι ως δική μας συμβολή στον διάλογο που ακόμα δεν έγινε.  Διαβάστε την, αξίζει! Η έκθεση αυτή αποδεικνύει ότι η καταστροφή του φυσικού μας πλούτου όχι απλά δεν είναι αναπτυξιακός μονόδρομος, αλλά αντίθετα μας οδηγεί σε μια επόμενη, βαθύτερη κρίση, οικονομική, κοινωνική και βαθιά οικολογική. Δείχνει επίσης ξεκάθαρα τον δρόμο προς ένα αναπτυξιακό μοντέλο που βασίζεται στο φυσικό κεφάλαιο της χώρας και χτίζει μια ισχυρή και βιώσιμη οικονομία για όλους.

Το δίλημμα «όπου γης και οικοδομή ή οικονομική καταστροφή» δεν το δεχόμαστε, επειδή είναι πια ξεκάθαρο πως ο δρόμος για μια ζωντανή ελληνική οικονομία περνάει μέσα από τη διατήρηση του φυσικού μας πλούτου και όχι την καταστροφή του.

[Υστερόγραφο: Το μέτωπο που γεννήθηκε με αφορμή το νομοσχέδιο για τους αιγιαλούς φαίνεται πως δεν είναι εφήμερο. Αγκαλιάζει και τα δάση, με επίκαιρο πρόταγμα την καταψήφιση του αντιδασικού σχεδίου νόμου που συζητιέται τώρα στη Βουλή και «κουμπώνει» με το αδελφό του νομοσχέδιο για τις ακτές, ώστε να αποχαρακτηριστούν όλες σχεδόν οι παράκτιες περιοχές που τώρα δεν μπορούν να οικοδομηθούν.]

Δείτε εδώ τις παρεμβάσεις και δράσεις του WWF Ελλάς για το σχέδιο νόμου για τις ακτές.