Πέμπτη, 22 Δεκεμβρίου 2016

Βρίσκομαι στο γραφικό λιμάνι της Καβάλας. Το ρολόι δείχνει 3.30 το μεσημέρι και το μουράγιο σφύζει από ζωή. Καπετάνιοι και πλήρωμα κάνουν τις απαραίτητες ετοιμασίες πριν βγουν για ψάρεμα. Η Καβάλα έχει μακρά παράδοση στην αλιεία, καθώς αποτελεί ένα από τα βασικά λιμάνια εκφόρτωσης γαύρου και σαρδέλας στην Ελλάδα. Ο Γιάννης Μανιός, πρόεδρος του συλλόγου αλιέων γρι-γρι της περιοχής και τρίτης γενιάς ψαράς, με καλωσορίζει στο καΐκι του με ζέση.

© Claudia Amico / WWF

Την προηγούμενη ημέρα ο Γιάννης συμμετείχε στη συνάντηση της «Επιτροπής Μικρών Πελαγικών Καβάλας» ως εκπρόσωπος των αλιέων γρι-γρι. Εκεί, μαζί με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς, συζητούν για το μέλλον της αλιείας στη χώρα μας και αναζητούν λύσεις στα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ψαράδες καθημερινά στη δουλειά τους εδώ και χρόνια. Η Επιτροπή αυτή φέρνει για πρώτη φορά στο ίδιο τραπέζι επιστήμονες, διοίκηση, ψαράδες, την προμηθευτική αλυσίδα και την κοινωνία των πολιτών κι αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης διαδικασίας, του «Προγράμματος Βελτίωσης Βιωσιμότητας Αλιευτικού Στόλου Γρι-γρι της Καβάλας». Το πρόγραμμα αυτό σχεδιάστηκε από το WWF με στόχο την υποστήριξη, ανάπτυξη και επίτευξη της βιωσιμότητας ενός στόλου και ξεκίνησε ως μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία του σουπερ-μάρκετ ΑΒ Βασιλόπουλος (μέλος του ομίλου Ahold-Delhaize), του WWF Ελλάς και του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας κι απώτερος σκοπός του είναι η κατοχύρωση της περιβαλλοντικής πιστοποίησης αλιείας του Marine Stewardship Council (MSC).

Ενώ το καΐκι έχει βάλει πλώρη για τα ανοιχτά, βρίσκω την ευκαιρία να κουβεντιάσω με τον Γιάννη. Τον ρωτώ για τις προσδοκίες του σχετικά με το πρόγραμμα και για τα κίνητρα που τον ώθησαν να συμμετάσχει σε μια τέτοια πρωτοβουλία. «Όλα ξεκίνησαν πριν 4-5 χρόνια περίπου, κυρίως λόγω της αγωνίας μας για βιώσιμη αλιεία…», μου απαντά. «Τα πρώτα βήματα τα διανύσαμε πολύ διστακτικά…», συνεχίζει, «αλλά η επιθυμία μας να εξασφαλίσουμε ένα αξιοπρεπές εισόδημα σήμερα και η συνειδητοποίηση ότι είναι χρέος μας να αφήσουμε ψάρι στη θάλασσα ως κληρονομιά για τις μελλοντικές γενιές, αποτέλεσαν τις κινητήριες δυνάμεις για να ξεπεράσουμε όλες τις δυσκολίες και να συνεργαστούμε με αυτοπεποίθηση κι αισιοδοξία για την επίτευξη των σκοπών αυτών».

© Iasonas Kantas / WWF

Η απάντηση του Γιάννη ζωγραφίζει αυτόματα ένα χαμόγελο στο πρόσωπό μου. Σκέφτομαι ότι μετά από την επίπονη προσπάθεια που έχει γίνει από την έναρξη του προγράμματος έχουμε καταφέρει τελικά να μοιραζόμαστε τις ίδιες ανησυχίες και τα ίδια όνειρα, κι αυτό είναι ένα μεγάλο επίτευγμα!

Όσο περνά η ώρα, ο ήλιος ετοιμάζεται να βουτήξει στη θάλασσα και η θέα από τη γέφυρα καθηλώνει το βλέμμα. Ο Γιάννης πού και πού διακόπτει την κουβέντα μας για να δώσει οδηγίες στο πλήρωμά του. Είναι όλοι τόσο καλά εκπαιδευμένοι, που μια λέξη του καπετάνιου αρκεί για να γίνει αυτό που πρέπει. Εκτός από τη φωνή του Γιάννη και τη μηχανή του καϊκιού, οι μόνοι ήχοι που φτάνουν στ’ αυτιά μου είναι τα κύματα της θάλασσας και το κρώξιμο των γλάρων που πετούν γύρω από το γρι-γρι. Α! Και η Σαρδέλα, το μικρό καναρίνι του Γιάννη που τιτιβίζει ασταμάτητα. «Όλη σου η ζωή περιστρέφεται γύρω από τη θάλασσα, έτσι;», τον ρωτώ γελώντας. «Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου μακριά από τη θάλασσα…», μου αποκρίνεται, «…παρόλο που το επάγγελμα του ψαρά συνεπάγεται πολλές δυσκολίες». Ομολογουμένως, μετά από αυτή την εμπειρία στο καΐκι τον καταλαβαίνω. «Ωστόσο, θα πρέπει να είναι όμορφο να έχεις για γραφείο σου το απέραντο αιγαιοπελαγίτικο μπλε!», του ανταπαντώ χαμογελαστά και μου γνέφει με ενθουσιασμό.

© Antigoni Foutsi / WWF

Η νύχτα έχει πέσει για τα καλά πλέον κι ο Αραμπί, ο λαμπαδόρος ή αλλιώς ο χειριστής των πλωτών λαμπών που ελκύουν τα κοπάδια των ψαριών στο σκοτάδι, καλεί τον καπετάνιο με την ενδοεπικοινωνία από τη βάρκα του για να τον ενημερώσει ότι έχει μαζευτεί αρκετό ψάρι γύρω από τις πλωτές λάμπες. Έχει ξεκινήσει να βρέχει, αλλά δεν θέλω να μείνω στην καμπίνα και να χάσω το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της διαδικασίας. Ο Γιάννης επιδέξια κυκλώνει με το γρι-γρι το κοπάδι που έχει συγκεντρώσει ο λαμπαδόρος γύρω από τη λάμπα της βάρκας του απελευθερώνοντας το δίχτυ. Έπειτα το πλήρωμα μαζεύει σιγά-σιγά το σάκο του διχτυού με τα χέρια και μια μεγάλη απόχη φέρνει τα ψάρια στο κατάστρωμα, όπου τοποθετούνται σε μεγάλες λεκάνες με πάγο. Όσο κρατά η διαδικασία ο καπετάνιος μου εξηγεί τις λεπτομέρειες. «Τι κάνει κατά τη γνώμη σου αυτό το πρόγραμμα να ξεχωρίζει;», τον ρωτώ. «Πρωτοπορούμε στη Μεσόγειο!», μου λέει γεμάτος ενθουσιασμό. «Δεν υπάρχει άλλος πιστοποιημένος στόλος στη λεκάνη της Μεσογείου. Εδώ, στην Καβάλα, ενώνουμε τις δυνάμεις μας για να πάρουμε την πρωτιά και πιστεύουμε ότι θα τα καταφέρουμε»!

© Claudia Amico / WWF

Αποκτώντας αυτή την πολύτιμη εμπειρία στο πεδίο και έχοντας την ευκαιρία να παρακολουθήσω το αποτέλεσμα της δουλειάς μας στην πράξη, πιστεύω κι εγώ πλέον με όλη μου την καρδιά ότι, μαζί με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς, διαμορφώνουμε μια νέα προσέγγιση στη βιώσιμη διαχείριση της αλιείας, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρη τη Μεσόγειο! Γι’ αυτό και μόνο αξίζει να το πετύχουμε!

Αντιγόνη Φούτση, Συνεργάτιδα Προγράμματος Αλιείας, WWF Ελλάς