Τρίτη, 11 Μαρτίου 2014
Όλοι “μυρίζουμε” ότι έρχεται η άνοιξη, οι πρώτοι “ταξιδιώτες” από την Αφρική έχουν προσγειωθεί στα εδάφη της Δαδιάς. Στο τέλος του μήνα περιμένουμε και τον πιο μικρό μας γύπα, τον Ασπροπάρη. Κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης, στην Αφρική αλλά και στις αναπαραγωγικές περιοχές του, ο Ασπροπάρης εκτίθεται σε πολλούς κινδύνους. Μια από τις μεγαλύτερες αίτιες θανάτου γυπών, όπως του Ασπροπάρη, είναι τα δηλητηριασμένα δολώματα. Η ιστορία του Λάζαρου, ενός Ασπροπάρη που δηλητηριάστηκε δυο φορές (την πρώτη φορά διασώθηκε, τη δεύτερη όμως όχι) αναμφισβήτητα δείχνει το μεγάλο πρόβλημα της χρήσης των δηλητηριασμένων δολωμάτων στην Ελλάδα.
Φέτος για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε δύο περιοχές (Έβρος-Ροδόπη και Μετέωρα), θα δραστηριοποιηθούν δύο ειδικές ομάδες με σκύλους με σκοπό την αντιμετώπιση του φαινομένου των δηλητηριασμένων δολωμάτων¹. Όσες περισσότερες περιοχές ελεγχθούν και καθαριστούν από φόλες, τόσες λιγότερες πιθανότητες να δηλητηριαστούνε οι Ασπροπάρηδες και άλλα ζώα (γύπες, αετοί, θηλαστικά κτλ.).
Ο εκπαιδευτής μας και ο σκύλος που τώρα περιπολεί τα Μετέωρα (V. Saravia)
Η δράση δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς την ειδική εκπαίδευση τόσο των σκύλων όσο και των συνοδών/χειριστών. Η εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε στην Ισπανία, με πρωτοβουλία και σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία (ΕΟΕ), από τον επαγγελματία εκπαιδευτή Jesus Lopez Valladolid, ο οποίος διαθέτει πάνω από 20 χρονών εμπειρία στο θέμα. Η εκπαίδευση ήταν πολύ απαιτητική για τους συνοδούς των σκυλιών. Χρειαζόταν πολύ υπομονή και απόλυτη κατανόηση της συμπεριφοράς και του “κόσμου” των σκύλων.
Ο σκύλος αντιμετωπίζει τον κόσμο γύρω του εντελώς διαφορετικά από τον άνθρωπο. Εμείς χρησιμοποιούμε την όραση, όμως ο σκύλος βλέπει τον κόσμο μέσω της όσφρησης. Η όσφρηση στους σκύλους είναι έως και τέσσερις φορές υψηλότερη από ό, τι στους ανθρώπους. Αυτή η διαφορά φαίνεται στην ανατομική δομή του εγκεφάλου τους. Η περιοχή υπεύθυνη για την αίσθηση της όσφρησης στους σκύλους είναι 40 φορές μεγαλύτερη από ότι στους ανθρώπους. Αυτό τους επιτρέπει να αναγνωρίζουν μυρωδιές 1000 ως 10000 φορές καλύτερα από έναν άνθρωπο. Ο σκύλος ανάλογα με τη ράτσα του έχει από 125 ως 300 εκατομμύρια υποδοχείς όσφρησης, ενώ ένας άνθρωπος μόνο 5 εκατομμύρια. Η ικανότητα τους αυτή ενισχύεται από μια ακόμα ιδιότητα που τους διαφοροποιεί από μας. Ο σκύλος μπορεί να κουνάει ανεξάρτητα τα ρουθούνια του και έτσι μπορεί με ακρίβεια να καθορίσει την κατεύθυνση της εισερχόμενης μυρωδιάς.
Οι μελλοντικοί χειριστές στην αρχή έπρεπε να γνωριστούνε με τους νέους “συνάδελφους” τους, οι οποίοι ήδη είχαν συμπληρώσει πολλές ώρες εκπαίδευσης. Τις πρώτες εβδομάδες παρακολουθούσαν την δουλειά του εκπαιδευτή με τους σκύλους για να καταλάβουν την μέθοδο και τη λογική του ψαξίματος. Σύμφωνα με τη μέθοδο ο σκύλος στην δουλειά πρέπει πάντα να είναι 100% αυτόνομος, συγκεντρωμένος και να έχει συνέχεια κίνητρο. Το κίνητρο είναι το παιχνίδι που θα παίξει ο σκύλος με τον χειριστή του όταν εντοπίζει το δόλωμα. Όταν πλέον οι νέοι χειριστές κατανόησαν πλήρως τη μέθοδο, ξεκίνησαν να εκπαιδεύονται στην πράξη στον χειρισμό των σκύλων και στην αναζήτηση αληθινών δηλητηριασμένων δολωμάτων. Σήμερα οι ομάδες βρίσκονται πια στην Ελλάδα, έτοιμες να μπουν στη μάχη ενάντια στη χρήση των δηλητηριασμένων δολωμάτων στην ελληνική ύπαιθρο.
Οι δύο χειριστές, οι σκύλοι τους και ο εκπαιδευτής (V. Saravia)
¹ Η δράση αυτή αποτελεί μέρος του προγράμματος LIFE10 NAT/BG/000152, με τίτλο “Επείγοντα μέτρα για την εξασφάλιση της επιβίωσης του Ασπροπάρη (Neophron percnopterus) στη Βουλγαρία και στην Ελλάδα το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία των: Ορνιθολογική Εταιρεία της Βουλγαρίας (Bulgarian Society for the Protection of Birds-BSPB), Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, WWF Ελλάς και Ορνιθολογική Εταιρεία της Μεγάλης Βρετανίας (Royal Society for the Protection of Birds-RSPB). Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη.