Τρίτη, 18 Φεβρουαρίου 2014
Δευτέρα βράδυ, γίνονται οι τελευταίες ετοιμασίες. Παντού σκορπισμένα σακίδια, φωτογραφικές μηχανές, εξοπλισμοί, νερά και τρόφιμα, χάρτες. Να θυμηθώ να πάρω ξανά μετεωρολογικό και να βάλω το ξυπνητήρι … ώρα 4.50 αφύπνιση.
Οι νύχτες πάντα πριν από τις αποστολές κυλούν αργά, το μυαλό τρέχει στο τι θα συναντήσουμε. Έρχονται σκόρπιες φράσεις του Γ. Ρίτσου από μια παλιά συνέντευξη στην ΕΡΤ, που περιέγραφε μεταξύ άλλων τη ζωή στη Γυάρο, τις φυλακές και τις συνθήκες κράτησης.
Κτίρια φυλακών και περιοχή κατασκηνώσεων - WWF Ελλάς/ X. Παπαδάς
Η μέρα ξεκινά με ψιλόβροχο, δεν είναι ο καλύτερος καιρός για περπάτημα σε άγνωστο έδαφος.
5.45 Το σκάφος που θα μας μεταφέρει είναι ήδη δεμένο στην προκυμαία της Σύρου. Η πόλη κοιμάται, μερικές φιγούρες μαζεύονται βιαστικά φορτωμένες με σάκους στην πλάτη. Επιβιβαζόμαστε και σε λίγο περνάμε τα φανάρια του λιμανιού. Ανεβαίνουμε βόρεια, παραλλάσουμε τον βόρειο φάρο της Σύρου και παίρνουμε πορεία δυτική για Γιούρα. Ο ουρανός είναι βαρύς, κάθε τόσο αστράφτει και ο σκοτεινός θόλος γεμίζει φως.
Μέσα στο σκάφος επιβαίνει η ομάδα του WWF Ελλάς που απαρτίζεται από τρία μέλη (Ελίνα, Ηλίας, Χρήστος), ένας τεχνικός σε θέματα συστημάτων ασφαλείας και παρακολούθησης, δύο στρατιωτικοί από το ειδικό τάγμα για την εξολόθρευση ναρκών, ένας Συριανός που ξέρει τη Γυάρο και ο καπετάνιος με τον λοστρόμο που θα φροντίζουν το σκάφος όσο εμείς θα εξερευνούμε το νησί.
Φαίνεται ο προβλήτας, σε λίγα λεπτά πηδάμε πάνω στον μισογκρεμισμένο μόλο. Μπροστά μας το γκρίζο επιβλητικό κτίριο των φυλακών. Τελευταίες οδηγίες και η ομάδα ξεκινά. Περπατάμε πάνω σε έναν καλοφτιαγμένο χωματόδρομο που έχουν σκάψει οι κρατούμενοι και συνδέει τους όρμους των φυλακών και των κατασκηνώσεων. Στον τελευταίο όρμο της Παναγίτσας, όπως αποκαλείται, ανηφορίζουμε αριστερά στο βουνό. Μονοπάτια δεν υπάρχουν και πυκνή βλάστηση από θυμάρια και αστιβές καλύπτει το έδαφος. Είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Το νησί, αφού χρησιμοποιήθηκε για χρόνια ως τόπος εξορίας, παραδόθηκε στο ναυτικό για να γίνει πεδίο βολής. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι μπορεί να υπάρχουν άσκαστα βλήματα, ενώ κυκλοφορούν φήμες ακόμα και για ναρκοπέδιο. Για τον λόγο αυτό έχουμε μαζί μας την ειδική ομάδα ανιχνευτών του στρατού που ερευνά σπιθαμή προς σπιθαμή το έδαφος. Η κορυφή είναι μπροστά μας αλλά μας χωρίζουν 450μ. υψομετρικής. Περπατάμε και παράλληλα αφήνουμε ίχνη, ενώ χαρτογραφούμε την περιοχή αναγνώρισης ώστε να μπορέσουμε να την επαναλάβουμε αν χρειαστεί.
Περπατώντας στην κορυφογραμμή του νησιού - WWF Ελλάς /Χ. Παπαδάς
Όσο ανεβαίνουμε το νησί μοιάζει με τρισδιάστατο χάρτη, διακρίνονται οι όρμοι των κατασκηνώσεων και των φυλακών και το Γλαρονήσι. Μερικά μέτρα ακόμα και εμφανίζεται μπροστά μας το φυλάκιο της ψηλότερης κορυφής της Γυάρου. Για τα επόμενα λεπτά θα αποτελέσει ένα μικρό καταφύγιο για να ανακτήσουμε δυνάμεις. Κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα για καφέ και συνεχίζουμε για τη δεύτερη ψηλότερη κορφή του νησιού, τον Σκοτωμένο. Ο καιρός έχει ανοίξει και έχουμε πλέον ορατότητα στα γύρω νησιά, η θέα είναι απίστευτη. Ο χρόνος κυλά όμως και οι μέρες του Γενάρη είναι μικρές, πρέπει να βιαστούμε. Σύντομη επικοινωνία με τον καπετάνιο του σκάφους μέσω ασυρμάτου για την ώρα συνάντησης και το σημείο και ξεκινάμε να καταβαίνουμε.
Η θέα από την κορυφή Πρ. Ηλίας. - WWF Ελλάς/ Χ. Παπαδάς
ΦΩΤΟ 3. Η θέα από την κορυφή Πρ. Ηλίας. Διακρίνεται το συγκρότημα των φυλακών και το Γλαρονήσι.
Επιλέγουμε τον όρμο της Παναγίτσας και κατεβαίνουμε προς αυτόν με γρήγορο βηματισμό. Μετά από περίπου μια ώρα φτάνουμε στο παλιό διοικητήριο, που οι ντόπιοι αποκαλούν και βίλα. Ένα κτίριο με πορτοκαλί τούβλα γεμάτο τρύπες από σφαίρες και βλήματα των πολεμικών πλοίων. Περπατώ ολόγυρά του, προσπαθώντας να βρω τρόπο να μπω μέσα. Μάταια όμως, όλες οι πόρτες είναι φραγμένες από ξύλα, που όπως μας εξηγεί ο οδηγός μας, είναι τοποθετημένα για να εγκλωβίζονται μέσα τους ζεστούς μήνες τα αγριοκάτσικα και να τα πιάνουν οι λαθροθήρες. Νομίζω ότι περπατάω σε εμπόλεμη ζώνη, παντού βρίσκω θραύσματα βλημάτων, κάλυκες από σφαίρες και γαζωμένους τοίχους. Κατεβαίνω προς τη θάλασσα περνώντας μέσα από έναν χώρο όπου αποτέλεσε την υπαίθρια φυλακή των πρώτων ετών κράτησης εξορίστων, προτού χτιστούν οι φυλακές. Έχουν κατασκευάσει βάσεις από πέτρα και χώμα, για να στήνονται οι σκηνές, στις πλαγιές των λόφων και θυμίζουν θέατρο… το θέατρο του παραλόγου της μεταπολεμικής Ελλάδας, της Ελλάδας του εμφυλίου σπαραγμού.
Περπατάω προς την παραλία φωτογραφίζοντας τα απομεινάρια των πιο σκοτεινών σελίδων της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, εδώ οι Έλληνες εξόρισαν, φυλάκισαν και βασάνισαν Έλληνες, με μόνη αιτία τις διαφορές πολιτικών φρονημάτων. Γιατί άραγε;
Ο καπετάνιος μας περιμένει ανοιχτά του όρμου, προσεγγίζει έναν βράχο και εκεί πρέπει να οδηγηθεί όλη η ομάδα και να γραπωθούμε κυριολεκτικά από τα ρέλια του σκάφους τη στιγμή που δεν θα μας βλέπει το κύμα.
Επιβίβαση " Αντί για προβλήτας ένας βράχος" - WWF Ελλάς/ Χ. Παπαδάς
Αποστολή εξετελέσθη. Η πρώτη αποστολή της ομάδας ΚΥΚΛΑΔΕΣ Life έφτασε στο τέλος της με επιτυχία. Έγινε μια αρχή πάνω στην οποία θα στηριχτούν όλες οι υπόλοιπες χερσαίες αποστολές που θα ακολουθήσουν στα πλαίσια των ερευνών από διάφορες επιστημονικές ομάδες.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμιστεί η άριστη συνεργασία με την ομάδα του ΤΕΝΞ, χωρίς την πολύτιμη συμβολή της οποίας δε θα είχε πραγματοποιηθεί η αποστολή, καθώς και να τους ευχαριστήσουμε για την ασφάλεια που μας προσέφεραν.
Επίσης να ευχαριστήσουμε τον κάπτεν Νίκο και τον κύριο Μιχάλη (οδηγός) για τον επαγγελματισμό και τη συνεργασία τους.