Τετάρτη, 18 Ιουνίου 2014

Η Ελλάδα είναι μία από τις 7 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που φαίνεται να συνειδητοποίησε το αληθινό μήνυμα της Ουκρανικής κρίσης: Η Ευρώπη είναι υπερ-εξαρτημένη από εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου γενικά, και όχι μόνο από αυτές που προέρχονται από την Ρωσία.

Την ώρα που πολλές χώρες ζητούν νέους αγωγούς και μεγαλύτερη ποικιλία στις πηγές εισαγωγής φυσικού αερίου, ή  φλερτάρουν με την τουλάχιστον αμφίβολης περιβαλλοντικής βιωσιμότητας ιδέα της αξιοποίησης των περιορισμένων ευρωπαϊκών κοιτασμάτων σχιστολιθικού φυσικού αερίου, η Ελλάδα, η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ιρλανδία το Λουξεμβούργο και η Πορτογαλία συνυπέγραψαν την πρωτοβουλία της Δανίας  που  προτείνει δεσμευτικό στόχο για την εξοικονόμηση ενέργειας ως μέρος του κλιματικού και ενεργειακού πακέτου για το 2030.

Η επιστολή αυτή, που θα εξεταστεί άμεσα από τον Επίτροπο Ενέργειας Έτινγκερ και τον πρόεδρο της Κομισιόν Μπαρόζο, έρχεται στον απόηχο των διαρροών για το περιεχόμενο της επισκόπησης της πορείας εφαρμογής της Οδηγίας για την ενεργειακή αποδοτικότητα (ΕΑ). Τα στοιχεία είναι συντριπτικά και δείχνουν ότι ένας φιλόδοξος στόχος εξοικονόμησης ενέργειας είναι όχι μόνο εφικτός αλλά θα αποφέρει οφέλη σε πολλά επίπεδα για την Ευρωπαϊκή οικονομία.

• Με ένα στόχο ΕΑ 40%, η Ευρώπη θα γλιτώσει ως το 2030 παραπάνω από € 500 δις από τη μείωση των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων, € 315 δις ευρώ περισσότερα από το σχέδιο που είχε προτείνει η Κομισιόν τον Ιανουάριο, το οποίο περιλάμβανε ουσιαστικά μόνο τον στόχο μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου και ήταν «business as usual» για ΑΠΕ και εξοικονόμηση ενέργειας.
• Ειδικά για το φυσικό αέριο, η μείωση των εισαγωγών που αντιστοιχεί σε στόχο ΕΑ 40% θα είναι 42%, 29 μονάδες περισσότερο από το σενάριο που δεν περιλαμβάνει δεσμευτικό στόχο για την ενεργειακή αποδοτικότητα, και σαφώς περισσότερο από την συνολική εξάρτηση της ΕΕ, ειδικά από το Ρωσικό φυσικό αέριο.
• Ένας στόχος 40% στην ενεργειακή αποδοτικότητα θα αποφέρει επίσης αύξηση των θέσεων εργασίας κατά 4,1% στον τομέα των χημικών, σχεδόν 2 μονάδες περισσότερο από ότι ο στόχος EA του 35% και 3,7% παραπάνω από την πρόταση της Κομισιόν τον Γενάρη. Ο οικοδομικός τομέας, που στην Ελλάδα έχει υποστεί σχεδόν ολική καταστροφή, θα επωφεληθεί ίσως περισσότερο από όλους. Το 40% των αναγκαίων επενδύσεων στην ενεργειακή αποδοτικότητα θα κατευθυνθούν στον κτηριακό τομέα και την ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων. 
• Ίσως το σημαντικότερο συμπέρασμα για χώρες σε κρίση όπως η Ελλάδα είναι ότι τα οφέλη από έναν στόχο ΕΑ 40% για το ΑΕΠ θα είναι της τάξης του 4%, τη στιγμή που η πρόταση της Κομισιόν οδηγούσε σε απώλειες ΑΕΠ ως και 0,45%.

Φαίνεται ότι η πρόσφατη πρωτοβουλία Ομπάμα για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον τομέα ηλεκτροπαραγωγής στις ΗΠΑ, η Ουκρανική κρίση και οι πιέσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων ξύπνησαν κάποια υγιή αντανακλαστικά σε μερικές χώρες της ΕΕ, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα. Ο πήχυς των διαπραγματεύσεων είναι πλέον ψηλότερα: από τον 1 αναιμικό στόχο του 40% μόνο για τα αέρια του θερμοκηπίου στους 3 φιλόδοξους στόχους για ΑΦΘ, ΑΠΕ και εξοικονόμηση ενέργειας. Όλα αυτά φυσικά πρέπει να μεταφραστούν σε δεσμευτικές αποφάσεις τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο στα προσεχή Ευρωπαϊκά Συμβούλια του Ιουνίου και ιδιαίτερα του Οκτωβρίου.

Για την Ελλάδα ειδικότερα, αυτή η κίνηση της συμμετοχής στην πρωτοβουλία της Δανίας για την εξοικονόμηση ενέργειας, πρέπει να συνοδευτεί και από αύξηση της φιλοδοξίας για τον στόχο ΑΠΕ σε επίπεδα άνω του 30%. Το σημαντικότερο όμως είναι να υπάρξει η αντίστοιχη συνέχεια και στον επικείμενο νέο εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό. Απαιτούνται τολμηρές πολιτικές απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, εγχώρια και εισαγόμενα, και ένα νέο ενεργειακό μοντέλο που θα βασίζεται στις ΑΠΕ και την ενεργειακή αποδοτικότητα.